this can't be done

* * *

1. (= porada) advice, piece of advice; dobra rada tip, sound piece of advice; zła rada misguidance; trudna rada l. nie ma rady there's nothing we can do, there's no help for it; nie da rady pot. no can do, it's no go; jest na to rada there's a way, we'll figure sth out; dawać sobie radę z czymś manage sth; iść za czyjąś radą follow sb's advice; nie ma innej rady, tylko... there's no other way (out l. around it) but to..., the only way (out l. around it) is to...

2. ( grupa ludzi) council; Rada Bezpieczeństwa ONZ polit. the UN Security Council; Rada Ministrów polit. the Council of Ministers; rada miejska city council; rada nadzorcza supervisory board; rada pedagogiczna szkoln. (= zebranie) staff l. teachers' meeting; (= ciało decydujące np. o promocji do następnej klasy) Board of Teachers; rada wydziału uniw. faculty council; Rada Polityki Pieniężnej ekon., polit. the Monetary Policy Council ( in Poland); rada starszych hist. council of the elders; rada wykonawcza executive council; Rada Europejska polit. the European Council; Rada Europy polit. the Council of Europe.

- iść na piechotę a. piechotą to go on foot

- doktor idzie do swojego gabinetu the doctor is going to his surgery

- idź do domu go home

- szedł wolno, powłócząc nogami he was walking slowly, dragging his feet ⇒ pójść

- konie szły truchtem/galopem the horses were trotting/galloping

- bezradnie patrzyli, jak ich rzeczy idą na dno they looked on helplessly as their things went under ⇒ pójść

- iść na mecz to go to (see) a match

- iść na film to go to (see) a film

- iść na koncert to go to a concert

- iść po zakupy to go shopping

- iść popływać/pojeździć na nartach to go swimming/skiing

- idź po lekarstwa dla babci go and buy grandma’s medicine/pills

- bała się iść na zastrzyk she was afraid of having a. going for an injection

- powinieneś iść do lekarza you ought to go to a. go and see a doctor

- idę dziś z wizytą do cioci I’m visiting my aunt today

- idę do koleżanki I’m going to visit my friend

- iść do szpitala/więzienia to go into hospital/to prison

- robi się późno, idź do łóżka it’s getting late, go to bed

- iść do ataku a. natarcia to be on the attack ⇒ pójść

- najpierw szły wiadomości sportowe pot. the sports news came first

- program idzie na żywo pot. the programme is going out live

- przypomina postać z filmu, który szedł niedawno w telewizji pot. he resembles a character from a film that was recently shown on TV

- nikt się nie pchał, wszystko szło sprawnie there was no pushing or shoving, everything went smoothly

- na początku interes szedł dobrze pot. at the beginning business was going a. went well

- nie wszystko szło po jej myśli not everything went as she would have liked

- w szkole nauka szła mu kiepsko pot. he didn’t do well at school

- „jak ci idzie?” – „w porządku” pot. ‘how’s it going?’ – ‘okay’ pot.

- nie szło mu jakoś to malowanie pot. the painting seemed to take him a long time

- idzie burza there’s a storm coming, a storm is approaching

- idzie na nas wyż ze wschodu a high is approaching us from the east

- szła wysoka fala powodziowa a high flood wave was approaching

- światło idące ze środka budynku the light coming from the house

- klekot szedł od strony pałacu the clatter came from the direction of the palace

- z Berlina idą niepokojące komunikaty there are disturbing reports (coming) from Berlin

- maszyny idą pełną parą the machines are running a. working at full speed

- zegar za szybko idzie the clock’s fast

- większość dochodów szła na jedzenie i lekarstwa most of his/her earnings went on a. were spent on food and medicine

- stare gazety idą na makulaturę (the) old newspapers go for recycling

- wiele dzieł sztuki idzie pod młotek many works of art are going under the hammer

- po sezonie narty idą w kąt when winter’s over, the skis go back in the cupboard ⇒ pójść

- tory idą przez las the (railway) track a. line runs through a forest

- wzdłuż muru szedł napis: zwyciężymy there was an inscription running along the wall: we shall overcome

- domy szły rzędem wzdłuż ulicy the houses lined the street

- iść na studia to go to university

- nikt z nas nie idzie na medycynę none of us is going to study medicine

- powinna szybko skończyć szkołę i iść do pracy she should leave school as soon as possible and find a job

- iść na lekarza/nauczyciela pot. to study to become a doctor/teacher

- była dumna, że syn idzie do dyplomacji she was proud that her son was to be a diplomat

- tylko głupi idzie do łopaty pot. manual work is for those without brains

- iść za kogoś (za mąż) to marry sb

- po co było jej za niego iść? what did she (go and) marry him for?

- chce, żeby córka szła za mąż s/he wants her daughter to get married a. find a husband ⇒ pójść

- chciała iść śladem matki i zostać naukowcem she wanted to follow in her mother’s footsteps and become a scientist

- czy teatr ma brać wzory z kina, czy iść własną drogą? should the theatre imitate the cinema or go its own way?

- iść z duchem czasu to move with the times

- iść za kimś to follow sb

- iść za porywem serca to listen to a. follow one’s heart ⇒ pójść

- idą święta Christmas/Easter is approaching

- idzie ciepła jesień a warm autumn is ahead of us a. on its way

- chyba idzie na deszcz it looks as though it’s going to rain, it looks like rain

- ile dziecko ma lat? – idzie mu piąty rok pot. how old is the child? – s/he’s getting on for five

- czas idzie nieubłaganie naprzód time goes marching on

- tego lata szły naprzemian dni słoneczne i deszczowe this summer it was sunny one day and rainy the next

- odszkodowania idące w miliony złotych damages amounting to millions of zlotys

- nakłady jego książek szły w setki tysięcy egzemplarzy his books were sold in editions of hundreds of thousands ⇒ pójść

- w tym roku ta literatura nie idzie this kind of fiction isn’t selling well this year

- po ile idą dziś dolary? what’s the going rate for the dollar today?

- to był człowiek, z którym nie szło pracować s/he was a (really) difficult person to work with

- piekielnie zimno, ale idzie wytrzymać it’s freezing outside, but it’s not unbearable

■ a co za tym idzie… and, following on from this/that…; and consequently a. in consequence… książk.

- idzie mu/jej o coś he/she means a. intends sth

- idzie mu o zdobycie władzy he means a. intends to seize power

- był świadom stawki, o którą szło he was aware of the stakes involved

- iść do ziemi a. piachu pot. to kick the bucket pot.

- iść na coś to agree to sth

- iść na współpracę z wrogiem to agree to collaborate with the enemy

- iść na kompromis to reach a compromise

- idź precz a. do diabła a. w cholerę! pot. go to hell! pot.; go to the devil! przest.

- iść sobie to go away

- iść w zapomnienie a. niepamięć to be forgotten

- iść w górę/dół to go up/down

- wstąpił do partii i szybko szedł w górę he joined the party and advanced rapidly

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

- co to (jest)? what’s this/that?

- co jest na górze? what’s upstairs?

- co robisz? what are you doing?

- co mi kupiłaś? what did you buy for me?

- co się dzieje? what’s going on a. happening?

- co ci po tym? what do you need it for?

- o co chodzi? what’s the problem a. matter?, what’s going on?

- w co się ubierzesz? what are you going to wear?

- czego szukasz? what are you looking for?

- czego on chciał? what did he want?

- czego a. copot. chcesz w zamian? what do you want in exchange?

- do czego służy ten guzik? what is this button for?

- z czego jest ta koszula? what is this shirt made of?

- czemu się tak przyglądasz? what are you looking at?

- czym mam otworzyć tę puszkę? what shall I open this tin with?

- czym żywią się wieloryby? what do whales feed on?

- czym to się skończy? how will it (all) end?

- o czym oni mówią? what are they talking about?

- co to za maszyna? what’s this/that machine?

- co to za kamień? what kind of stone is this?

- co ty na to? what do you say a. think?

- co u ciebie? how are you?, what’s new?, how’s life (treating you)?

- co z tobą? źle się czujesz? what’s wrong (with you)?, don’t you feel well?

- psa zabierzemy ze sobą, ale co z kotem? we can take the dog with us, but what about the cat?

- co z tego? a. no to co? what of a. about it? pot.

- co z tego, że kocha? so he’s in love, so what? pot.

- co on, oszalał, żeby tyle forsy przepuścić! pot. he must be mad blowing all that money pot.

- czego tam nie ma na strychu! there are all sorts of things in the attic

- czym to on w życiu nie był! he’s done all sorts of things in life

- co ty mi tu przyniosłeś? what on earth have you brought me?

- po co a. na co? what for?

- po co jedziesz do Krakowa? what are you going to Cracow for?

- na co ci ten scyzoryk? what do you need this penknife for?

- i na co wam to było? what did you have to (go and) do that for?

- czego tam poszłaś? pot. what did you go there for?

- czemu płaczesz? what are you crying for?

- czemu nie? why not?

- „idziesz z nami?” – „czemu nie” ‘are you coming with us?’ – ‘why not?’

- powiedz, co chcesz na śniadanie tell me what you want for breakfast

- zapytaj go, co zrobił z nożyczkami ask him what he’s done with the scissors

- dobrze byłoby wiedzieć, o co właściwie mu chodzi it would be good to know what he really wants

- przysłuchiwał się, o czym rozmawiają he was listening in on their conversation

- nie wiem, co to była za ryba I don’t know what kind of fish it was

- nie rozumiem, po co tu przyszedł I don’t understand why he came here a. what he came here for

- powiem mu jutro, co i jak I’ll tell him tomorrow what’s what

- wiesz co?… (do) you know what?… pot., (I’ll) tell you what… pot.

- wszystko to, co chciał zrobić everything (that) he wanted to do

- mam coś, co cię zainteresuje I’ve got something that’ll interest you

- nie zrobiłam nic, czego musiałabym się wstydzić I did nothing (that) I ought to be ashamed of

- rób, co chcesz do what you want

- czym była kiedyś łacina, tym stał się dziś język angielski what Latin was once, English is today

- co jest naprawdę nieznośne, to myśl, że… what is really maddening is the thought that…

- z czego będziemy żyć, to mój kłopot what we’re going to live on is my problem

- co się stało, to się nie odstanie what’s done is done

- powiedział, że pożyczył mi pieniądze, co nie było prawdą he said he had lent me some money, which wasn’t true

- zdał ostatni egzamin, czym bardzo ucieszył rodziców he passed the last exam, which made his parents very happy

- on ma tyle samo wrogów, co przyjaciół he has as many enemies as he has friends

- zatrudniamy tyle samo pracowników, co rok temu we employ as many people as we did a year ago

- mam dwa razy tyle pracy, co ty I have twice as much work as you (have)

- kapelusz tego samego koloru, co płaszcz a hat the same colour as the coat

- mieszkam w tym samym domu, co on I live in the same building as he does

- rodzice tyle go widywali, co na obiedzie his parents only saw him at dinner time

- ktoś, co nigdy nie był w wojsku someone who has never been in the army

- znam kogoś, co to chętnie zrobi I know someone who’ll be glad to do it

- gdzie się podział ten chłopak, co u was mieszkał? what happened to the boy who used to live with you?

- wiesz, co ty dla niego jesteś? do you know what you are to him?

- ten młyn, co to w nim teraz jest hotel that mill that’s a hotel now

- co się tak kręcisz? why can’t you sit still?

- co tak wcześnie wstałaś? why did you get up so early?

- coś taki wesoły? why are you so cheerful?, what are you so cheerful about?

- co to za dureń z niego! what a clown he is! pejor.

- co za niespodzianka! what a surprise!

- nie masz pojęcia, co to za rozkosz! you’ve no idea what a delight it is

- co dzień/sobota every day/Saturday

- co dziesięć minut/dwa tygodnie every ten minutes/two weeks

- co chwilę a. chwila every couple of minutes, every now and then

- przystawał co krok he stopped with each a. every step

- co jakiś czas tu zagląda, żeby sprawdzić, co robimy he looks in every now and then to check on us

- opuszczał co drugą stronę he was skipping every other page

- co wytrwalsi zostali do końca sztuki only the most persevering stayed till the end of the play

- (ona) pracuje w tej samej firmie co ja she works for the same company as me

- ten sam/to samo co zawsze the same as always

- taki sam jadłospis co przed tygodniem the same menu as a week ago

- to już nie ten człowiek, co dawniej he’s not the man he used to be

- jest równie inteligentny, co przebiegły he’s as intelligent as he is crafty

- mogła mieć równie dobrze trzydzieści co czterdzieści lat she could just as well have been thirty as forty

- co ciekawe/dziwne… what’s interesting/strange…

- co gorsza… what’s worse…

- co więcej… what’s more…

- ale ona urosła, co? she’s really grown, hasn’t she?

- będziemy w kontakcie, co? we’ll be in touch, right? pot.

- miłe dzieciaki, co nie? nice kids, eh? pot.

- nie poznajesz mnie, co? you don’t recognize me, do you?

- wszyscy gdzieś jadą na wykacje, a my co? everyone’s going somewhere on holiday, and what about us?

- kto cię tu wpuścił, co? who let you in, eh? pot.

- i co, zdałeś egzamin? well, did you pass (the exam)?

- co ty, chcesz oberwać od ojca? you don’t want to get it from your father, do you? pot.

- a ty co? dzwonka nie słyszałeś? what are you doing? – didn’t you hear the bell?

- co do mnie, nigdy w horoskopy nie wierzyłem as for me, I’ve never believed in horoscopes

- co do pańskiego artykułu… as for your article…, as far as your article is concerned…

- mamy zastrzeżenia co do ostatniej partii towaru we have some reservations regarding the last consignment

- jego uwagi co do nowelizacji ustawy his remarks regarding a. concerning the amendment of the law

- ustalenia co do zakresu prac details regarding a. concerning the scope of the work

- druga co do wielkości partia polityczna the second largest party

- dziesiąte co do wielkości państwo świata the world’s tenth largest state

- co do godziny/dnia to the hour/day

- o siódmej co do minuty at seven o’clock sharp

- przyszedł punktualnie co do minuty he came a. arrived right on the dot pot.

- oddał mi wszystko co do grosza he gave me back every single penny

- powtórzyła wszystko co do słowa she repeated everything word for word

- zginęli wszyscy co do jednego not one of them survived

- co wstawał, robiło mu się słabo each time he got up, he felt faint

- co otworzył gazetę, wszędzie o Iraku every time he opened a newspaper, there was something about Iraq

- co strzelił, to chybił every time he fired, he missed

- co wspiął się wyżej, to zsuwał się each time he climbed up, he slipped down again

- co premiera, to sukces each new production is/was a success

- co chłop, to chłop you can’t beat a man (about the place)

- co głowa, to głowa you can’t beat good brains

- co prawda, to prawda I’ll second that

- co dyrektor, to nie zwykły robotnik a director’s not just any worker

- czym większy przywódca, tym groźniejszy jego upadek the greater the leader, the further he has to fall

■ a co tam what do I care?, what does it matter?

- chciała pokazać, co to nie ona she wanted to show what she was made of

- co jak co, ale ciasto robisz pyszne say what you like, but you make delicious cake

- czego jak czego, ale pieniędzy im nie brakuje whatever they’re short of, it’s not money

- co najmniej at least

- co najwyżej at most

- co to, to nie! pot. that’s out of the question!; no way! pot.

- co (proszę)? pot. (w odpowiedzi) what?

- „Adam!” – „co?” ‘Adam!’ – ‘what?’

- „jesteś tam?” – „a co?” ‘are you there?’ – ‘what do you want?’

- co (takiego)? (wyrażające zdziwienie) what?, really?

- dopiero a. tylko a. ledwo co only just

- goście dopiero co wyjechali the guests have not long gone, the guests have only just left

* * *

* * *

Gen. czego Dat. czemu Ins. i Loc. czym

1. ( zastępuje rzeczowniki) what; rób, co chcesz do what you want; czego (znowu) chcesz? what do you want (now)?; zwł. z irytacją what is it that you want (now)?; co to będzie? (= co chcesz zrobić?) what is it going to be?, what'll it be?; (= co się stanie?) what'll happen?; po co? what for?; byle co anything; Bóg wie co God knows what; diabli wiedzą co only the Devil knows; co to, to nie I won't have that; jeszcze czego! anything else?, what('s) next?; bądź co bądź anyway; w czym rzecz what's the matter; w razie czego (just) in case, if need(s) be; jak przyjdzie co do czego when the chips are down; nie ma co! there is no point; co komu do tego? it is none of anybody's business, why should it be anyone's business?, why should they care?; co mi tam! I don't care, I couldn't care less, who cares?; co będzie, to będzie happen what may; będzie co ma być what is to be, will be; what must be, must be; what will be, will be; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr let bygones be bygones; co z oczu, to z serca out of sight, out of mind; co się stało, to się nie odstanie what's been done cannot be undone, let bygones be bygones; co za dużo, to niezdrowo too much of a good thing, too much breaks the bag; co się odwlecze, to nie uciecze there is luck in leisure; co ma wisieć, nie utonie he that is born to be hanged shall never be drowned, if you're born to be hanged then you'll never be drowned; co nagle, to po diable haste makes waste; czym chata bogata, tym rada what's mine is yours; co ma piernik do wiatraka what do these two things have in common?, it is quite beside the point.

2. (jako zaimek względny, głównie w pytaniach i zdaniach złożonych) co tchu at full l. top speed, in all haste; tyle, co kot napłakał next to nothing; co do grosza not a penny less, not a penny more; tyle pomoże, co umarłemu kadzidło it won't do any good, it won't help at all.

( rozpoczyna zdanie podrzędne) which.

1. ( wyraża powtarzalność) every; co krok every step; co godzina/co chwila/co miesiąc/co roku every hour/every moment/every month/every year; co prawda admittedly; co prawda, to prawda you're right; co rusz every moment, every time; na co dzień every day; co i raz pot. every moment, every time; co kraj, to obyczaj every country has its customs; every land has its own law; so many countries, so many customs.

2. ( wzmacnia przysłówki) what, still; co gorsza what's worse, worse still; co więcej what's more; co dwie głowy, to nie jedna two heads are better than one.

3. (wyraża pytanie o przyczynę, cel) why; co się tak długo zastanawiasz? why have you been dwelling on it so long?

- mają dom na wsi they have a. own a house in the country

- miał po ojcu warsztat samochodowy he had a. owned a garage left to him by his father

- nasze muzeum ma dużą kolekcję impresjonistów our museum has (got) a large collection of Impressionist paintings

- mam dla ciebie prezent/tę książkę o kotach I’ve got a present/that book about cats for you

- miał wszystkiego dwie pary butów he only had two pairs of shoes

- ubrała się w to, co miała she put on what she had

- nie mam psa I don’t have a. I haven’t got a dog

- nie mamy ani telewizora, ani pralki we have neither a TV nor a washing machine

- wydawnictwo nie ma funduszy na zatrudnienie specjalisty the publishers can’t afford to employ a specialist

- nie mam nic do jedzenia I’ve got nothing to eat, I don’t have anything to eat

- czy oni mają namiot? have they got a tent?, do they have a tent?

- masz scyzoryk? have you got a penknife?

- czy ma pan bagaż? have you got any luggage?

- czy macie gaz? have you got gas?

- mieć coś przy sobie to have sth on one

- masz przy sobie jakieś drobne? have you got any change on you?

- gdzie masz klucze/moją książkę? what have you done with the keys/my book?

- gdzie masz rower? where’s your bike? pot.

- mieć na coś to have money for sth

- miałem tylko na jedno piwo I only had for one beer

- (on) ma na przyjemności, a nie ma na lekarza he has money to spend on pleasures, but he can’t afford a doctor

- nie miał na nowe buty, a co dopiero na samochód he couldn’t afford a pair of new shoes, let alone a car

- mieć za co coś zrobić to have enough money to do sth, to be able to afford to do sth

- nie mieli za co wyjechać na wakacje they didn’t have enough to go on holiday, they couldn’t afford to go on holiday

- nie mają z czego żyć they don’t have enough to live on

- jak masz na imię? what’s your name?

- mam na imię Maria my name’s Maria

- (on) ma na nazwisko Nowak his (sur)name is Nowak

- mieć coś na sobie to have sth on, to be wearing sth

- miał (na sobie) granatowy garnitur he had a blue suit on, he was wearing a blue suit

- na głowie miała kapelusz, na szyi biały szalik she had a hat on her head and a white scarf round her neck

- nie mieć nic na sobie (być gołym) to have nothing on

- mieć kogoś u siebie (gościć) to have sb staying with one

- od tygodnia mamy u siebie teściów we’ve had my in-laws (staying) with us for the past week

- jeśli Legia wygra, mam u ciebie piwo! you owe me a beer if Legia win(s)

- masz!/macie! (weź/weźcie) here!

- macie kanapki, jedzcie! here’s the sandwiches, eat up! pot.

- masz, włóż to na siebie! here, put this on!

- (a) masz! (zadając razy) take that!

- (a) masz za to, że kłamiesz, a masz, a masz! (and) take that for lying! and that! and that! pot.

- masz za swoje! (dobrze ci tak) serves you right!

- ma za swoje, że jest taki naiwny it serves him right for being so naive

- mamy teraz za swoje dobre serce! that’s the thanks we get for being nice a. for all our kindness!

- masz ci (los) a. masz tobie! blast (it)! pot., damn (it)! pot.

- masz ci los, zapomniałam parasola! blast, I’ve forgotten my umbrella!

- masz go/ją/ich! (wyrażające zaskoczenie) just look at him/her/them!

- masz go, jaki mądrala! look at him, Mr Clever Dick! GB pot.

- mieć dwadzieścia lat to be twenty (years old)

- ile ona ma lat? how old is she?

- mieć dwa metry wzrostu/wysokości to be two metres tall/high

- mieć sześć metrów głębokości/szerokości/długości to be six metres deep/wide/long

- pokój ma sześć metrów na pięć the room is six by five metres

- dom będzie miał siedem pięter the house will be seven storeys high a. will have seven storeys

- kilometr ma tysiąc metrów one kilometre is a thousand metres

- pokój ma dwa okna the room has two windows

- miał niebieskie oczy/siwe włosy he had blue eyes/grey hair

- miała dziurawe buty she had holes in her shoes

- kubek ma wyszczerbiony brzeg the mug’s rim is chipped

- miała męża Włocha/inżyniera her husband was Italian/an engineer

- mieć talent/cierpliwość/odwagę to have talent/patience/courage

- nie mieć talentu/cierpliwości/odwagi to lack talent/patience/courage

- mieć takt/rozsądek to be tactful/sensible

- mieć (swoje) wady i zalety to have one’s good and bad points

- zasłony mają kolor wiśni the curtains are cherry red in colour

- działka ma kształt prostokąta a. prostokątny the allotment is rectangular (in shape)

- jej perfumy miały słodkawy zapach/zapach konwalii her scent was sweet smelling/smelled of lily of the valley

- urodę miała po matce, a talent po ojcu her looks came from her mother and her talent from her father

- za całe umeblowanie pokój miał zdezelowany stół the only piece of furniture in the room was a rickety table

- mieć w sobie coś (być interesującym) to have a certain something

- on ma w sobie coś z dziecka/roztargnionego profesora there is something of the child/the absent-minded professor in a. about him

- nie mieć nic do czegoś to have nothing to do with sth

- jej wyjazd nie ma nic do naszych planów her going away has nothing to do with our plans

- marzenia mają to do siebie, że rzadko się spełniają the thing about dreams is that they rarely come true

- miała to do siebie, że zawsze się spóźniała the thing about her was that she was always late

- mieć gorączkę a. temperaturę to have a. be running a temperature

- mieć 39° gorączki to have a temperature of 39 degrees

- mieć złamaną nogę to have a broken leg

- mieć częste bóle głowy to have frequent headaches

- mieć pragnienie to be thirsty

- mieć dobry apetyt to have a good a. hearty appetite

- mieć wadę a. defekt to have a defect

- mieć gumę pot. (w samochodzie) to have a flat pot.

- mam nadzieję, że… I hope that…

- mieć ochotę coś zrobić to feel like doing sth

- miała ochotę płakać she felt like crying

- mieć przekonanie/pewność, że… to be convinced/sure a. certain that…

- mieć kogoś/czegoś dość a. dosyć to have had enough of sb/sth, to be fed up with sb/sth

- mam tego powyżej uszu a. po dziurki w nosie! pot. I’ve had it up to here! pot.

- mieć coś wypisane w oczach a. na czole a. na twarzy to have sth written all over one’s face

- miała winę wypisaną na twarzy she had guilt written all over her face

- to dziecko nie ma matki/ojca this boy/girl has no mother/father

- ona nie ma rodzeństwa she has no brothers or sisters

- ona będzie miała dziecko she’s going to have a. she’s expecting a baby

- miała z nim dwóch synów she had two sons by him

- miał za żonę piekielnicę his wife was a real she-devil a. spitfire

- nie miał do kogo zwrócić się o pomoc he had no-one to turn to for help

- mieć kogoś przy sobie a. obok siebie a. przy boku to have sb at one’s side

- mieć kogoś/coś na uwadze a. na względzie to have sb/sth in mind, to take sb/sth into consideration

- mieć z kimś porachunki to have a bone to pick with sb

- mieć kogoś/coś przeciwko sobie to have sb/sth against one

- miał przeciwko sobie opinię publiczną public opinion was against him

- mieć przyjemność/zaszczyt coś zrobić książk. to have the pleasure/honour to do a. of doing sth

- miałem zaszczyt poznać pańskich rodziców I had the honour of meeting your parents

- mam przyjemność przedstawić państwu naszego gościa I have the pleasure of introducing our guest

- z kim mam przyjemność? książk. to whom do I have the honour of speaking? książk., także iron.

- mieć coś/nie mieć nic przeciwko komuś/czemuś to have something/nothing against sb/sth

- mieć coś do kogoś pot. to have something against sb

- do ciebie nic nie mam I’ve got nothing against you

- mieć coś na kogoś to have the goods a. the dope on sb pot.

- niczego na mnie nie mają they’ve got nothing on me pot.

- mam z nią do pomówienia a. pogadania I need to have a (serious) talk with her

- mieć kogoś nad sobą to have sb above one

- kierownik ma nad sobą dyrektora, a dyrektor – zarząd the manager answers to the director and the director answers to the board

- mieć kogoś pod sobą to be in charge of sb

- (ona) ma pod sobą dwudziestu pracowników she’s in charge of a staff of twenty

- kapral miał pod sobą dziesięciu żołnierzy the corporal had ten men under his command a. under him

- mieć kogoś za sobą (być popieranym) to have sb behind one, to have sb’s backing

- mieli za sobą większość the majority was a. were behind them, they had the majority behind them

- mieć kogoś za głupca to take sb for a fool

- ich zachowanie mam za nieco naiwne I consider their behaviour rather naive

- za kogo pan mnie ma! who do you take me for!, who do you think I am!

- mieć w kimś rywala/sojusznika to have a rival/an ally in sb

- mieć kogoś pot. (być związanym z kimś) to have somebody, to be involved with somebody

- chwalił się, że miał je wszystkie pot. (odbył stosunek) he boasted of having had them all pot.

- płacą tak dużo, że mogą mieć każdego they pay so much they can take on a. hire anyone they like

- mam dobrą komunikację do pracy I’ve got good connections to work

- centrum miasta ma dobrą komunikację z przedmieściami there are good connections from the city centre to the suburbs

- mieć słuszność a. rację to be right

- mieć ciepło/przytulnie to be warm/cosy

- owinęła dziecko szalem, żeby miało ciepło she put a scarf round the baby to keep him/her warm

- mam daleko/blisko do szkoły I have a long way/I don’t have far to go to school

- ty to masz dobrze, nie musisz wstawać o siódmej it’s alright for you, you don’t have to get up at seven (a.m.)

- mieliśmy tu wczoraj burzę/śnieżycę we had a storm/snowstorm here yesterday

- mamy dziś słoneczną pogodę it’s sunny today

- mam dziś kiepski dzień I’m having one of those days (today)

- kłopotów z nim miałam co niemiara I’ve had no end of trouble with him

- co ja z tobą mam? what am I to do with you?

- jest całkiem młoda, chciałaby jeszcze mieć coś z życia she’s still very young, she’d like to get something out of life pot.

- (on) haruje od świtu do nocy i co z tego ma? he slaves away from morning to night, and what does he have to show for it?

- miał przed sobą kilka godzin marszu he had several hours of walking ahead of a. in front of him

- miała przed sobą trudną rozmowę z szefem she had a difficult conversation with the boss ahead of her

- mieć przed sobą przyszłość to have a (bright) future ahead of a. before one

- miał przed sobą karierę he had a brilliant career ahead of a. in front of him

- mieć coś za a. poza sobą to have sth behind one

- ma za sobą trzyletnie doświadczenie he has three years’ experience behind him

- mam już to wszystko za sobą all that is behind me now

- mam co robić, nie nudzę się I’ve got things to do, I don’t sit around

- nie mieć gdzie mieszkać/spać to have nowhere to live/sleep

- nie mam gdzie przenocować I have nowhere to spend the night

- nie mieć kiedy spać/jeść/odpocząć to not have time to sleep/eat/relax

- nie mają kiedy w ścianach wiercić, tylko w niedzielę! of course, they have to drill holes in the wall on a Sunday!

- mieć czas to have time (coś zrobić to do sth)

- nie miałem czasu zająć się twoją sprawą I didn’t have time to deal with your problem

- na napisanie wypracowania macie godzinę you have an hour to write the essay

- nie miałeś mi tu kogo przyprowadzić!? why did you have to bring him/her/them here (of all people)?!

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia (dużo/mało wiedzieć) to have something/nothing to say (na temat kogoś/czegoś about sb/sth)

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia a. gadania pot. (o decydującym głosie) to have a say/no say

- ona nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia a. gadania she has no say in the matter

- nie mamy już sobie nic więcej do powiedzenia we’ve got nothing more to say to each other

- mieć zły/dobry czas Sport to have a poor/good a. fast time

- mieć pierwsze/dziesiąte miejsce Sport to come first/tenth, to be in first/tenth place

- mam z nią wielką wygodę, sprząta, robi mi zakupy she’s a great help to me: she cleans and does my shopping

- nie masz co narzekać you’ve got nothing to complain about

- nie masz co się denerwować there’s no reason (for you) to get upset

- nie masz czego a. co żałować, film był kiepski you didn’t miss much: the film was hopeless

- w domu nie masz co się pokazywać you’d better not show your face at home pot.

- (on) ma teraz naradę ze swym zastępcą he’s in conference at the moment with his deputy

- mieć sprawę a. proces to be on trial (o coś/o zrobienie czegoś for sth/for doing sth)

- ma sprawę a. proces o zabójstwo/spowodowanie wypadku samochodowego he’s on trial for murder/causing a car accident

- mieć studia a. wyższe wykształcenie to have completed higher education

- mój ojciec miał tylko cztery klasy my father only did four years at school

- miał już zawód i mógł rozpocząć samodzielne życie he’d completed his training and could now start his own life

- miał dwa fakultety he had graduated in two subjects

- mamy drugi tydzień zimy it’s the second week of winter

- którego dziś mamy? what’s the date today?

- mamy dziś pierwszy stycznia/poniedziałek it’s January the 1st/Monday today

- którą masz godzinę? what time do you make it? pot.; what’s the time by your watch?

- mieć kogoś/coś po prawej/lewej stronie to have sb/sth on one’s right/left

- miał przed/za sobą dwóch strażników he had a. there were two guards in front of him/behind him

- masz to zrobić natychmiast! you’re to do it right now!

- co mam zrobić/jej powiedzieć? what am I (supposed) to do/tell her?

- po co się mam wysilać? why should I bother?, why should I make the effort?

- masz tego nikomu nie powtarzać! (and) don’t go repeating a. telling it to anyone!

- i ja mam w to uwierzyć? and you/they want me to a. I’m supposed to believe that?

- mieć coś do zrobienia to have sth to do

- ma obowiązek do spełnienia s/he has a duty to perform

- mam sprawę do załatwienia I’ve got something to sort out

- mamy zaległości do odrobienia we’ve got a backlog of work to catch up on

- miano zburzyć ich dom their house was to be demolished

- samolot miał wylądować w Warszawie, ale… the plane was supposed to land a. have landed in Warsaw, but…

- podobno jutro ma być ładna pogoda it’s supposed to be good a. nice weather tomorrow

- w pozostałej części kraju ma nadal padać in the rest of the country continuing rain is expected

- miała umrzeć w nędzy w wieku czterdziestu lat she was to die in poverty at the age of forty

- przyszłość miała pokazać, że się myli subsequent events were to prove him/her wrong

- jak się miało okazać as things a. it turned out; as it transpired książk.

- i co ja mam z tobą zrobić? what am I (supposed) to do with you?

- jeśli mielibyśmy się nie zobaczyć przed twoim wyjazdem, baw się dobrze in case we don’t see each other before you leave, have a good time

- niech się stanie, co się ma stać let things happen as they will

- właśnie miałem wyjść, kiedy zadzwonił telefon I was just about to leave a. just on the point of leaving when the phone rang

- właśnie miałam powiedzieć to samo I was just about to a. just going to say the same thing

- czy mam przez to rozumieć, że… am I to understand (by that) that…

- mieć coś do sprzedania/zaproponowania to have sth to sell/propose

- choćby a. żeby nie wiem co się miało stać, (to)… no matter what happens a. might happen…

- choćbym a. żebym miał pęknąć a. trupem paść pot. even if it kills me pot.

- mam już napisaną pracę I’ve already written the essay

- miał ukończone wyższe studia he had been to university/college

- czy macie załatwione bilety? have you booked/got the tickets?

- pieniądze mam dobrze schowane I’ve put the money in a safe place

- mam obiecaną podwyżkę I’ve been promised a rise

- miał przykazane trzymać język za zębami he was a. he’d been told to keep his mouth shut pot.

- ona miałaby mi się podobać? you think I find her attractive?

- miałbyś sumienie to zrobić? could you do (something like) that (with a clear conscience)?

- to ma być hotel czterogwiazdkowy? (z dezaprobatą) and you/they call this a. this is supposed to be a four-star hotel?!

- ten grubas to miałbym być ja!? (z niedowierzaniem) is this/that fatso really me? pot.

- pokazał nam skórę tygrysa, którego miał upolować w Afryce (z powątpiewaniem) he showed us the skin of a tiger, which he is supposed to have killed in Africa

- ciotka wyzdrowiała i ma się dobrze auntie has recovered and is doing well

- jak się mają twoi rodzice? how are your parents?

- jak się masz! (powitanie) how are you?; how’s it going? pot.

- mam się dzisiaj lepiej I feel better today

- sprawy mają się nieźle things are working out (quite) well

- jak się rzeczy mają? how do things stand?

- rzecz ma się tak, że… the thing is that…

- jak te dwie wersje mają się do siebie? how do the two versions compare?

- jak to się ma jedno do drugiego? how do the two compare?

- teoria nijak się miała do praktyki the theory was (completely) divorced from practice

- A tak się ma do B, jak C do D a. A i B tak się mają do siebie, jak C i D A is to B like C is to D

- mieli się do siebie jak dzień do nocy they were like chalk and cheese

- mieć się za artystę/człowieka honoru to consider oneself (to be) an artist/a man of honour

- (on) ma się za Bóg wie co pot. he thinks he’s God (almighty) pot.

- miała się za bliską śmierci she thought she was about to a. going to die

- miało się a. dzień miał się ku zachodowi it was getting towards sunset

- sytuacja ma się ku lepszemu the situation is looking better

- ma się na deszcz it looks like rain

- miało się na burzę a storm was brewing, there was thunder in the air

- wiedzieć, jak się rzeczy mają to know how things stand a. are

- winien i ma debit and credit

- zapisać coś po stronie „ma” to enter sth on the credit side

- (już) mam! mieszkaliśmy na tej samej ulicy! I’ve got it! we used to live in the same street!

- mam cię! a. tu cię mam! (złapałem cię, przyłapałem cię) I’ve got you!; got you! pot.

- mam cię, już mi nie uciekniesz! got you, you won’t get away now!

■ ma się rozumieć a. wiedzieć! it a. that goes without saying!

- ma się rozumieć, że przyjdę of course I’ll come

- mieć głowę a. łebpot. (na karku a. nie od parady) to have a good head on one’s shoulders

- on to ma łeb! he’s no fool!

- mieć głowę do interesów to have a good head for business

- nie mam teraz do tego głowy I don’t want to think about it/that now

- mieć kogoś/coś w nosiepot. a. gdzieśeuf. a. w głębokim poważaniueuf. to not care a damn about sb/sth pot.; to not give a monkey’s about sb/sth pot., euf.

- mam to wszystko gdzieś! pot. to hell with it all! pot.

- mieć kogoś/coś w dupie wulg. to not give a shit a. toss GB about sb/sth wulg.

- sie masz! pot. (powitanie) hi! pot.

- koniec rozmowy/zebrania the end of a conversation/meeting

- koniec wojny the end of the war

- koniec świata the end of the world

- koniec roku szkolnego the end of the school year

- koniec meczu the end of the game a. match, full time

- dzwonek oznajmił koniec lekcji the bell went a. sounded for the end of the lesson

- na dzisiaj koniec that’s it a. all for today

- zaraz koniec pracy we’ll be finishing work in a bit

- widać już koniec pracy the work’s a. the job’s almost done a. finished

- przeczuwam marny koniec tego przedsięwzięcia przen. I feel this undertaking will come to a sorry end

- zachować najlepsze na koniec to keep a. save the best till a. for last

- to jeszcze nie koniec naszych kłopotów that’s not the end of our troubles

- dobiec końca to come to an end

- lato dobiega końca the summer is coming to an end

- podróż dobiegała końca the journey was drawing to an end a. nearing its end, the journey was almost over

- zebranie dobiegło końca the meeting came to an end a. to a close

- wojna dobiegła końca the war was at an end

- mieć się ku końcowi to be drawing to an end a. a close

- wojna miała się ku końcowi the war was nearing its a. drawing to an end

- bez końca endlessly

- ona mówi bez końca she never stops talking

- opowiadał bez końca tę samą historię he repeated the same story over and over (again)

- naprzykrzał jej się bez końca he kept pestering her all the time

- i tak bez końca and so on ad infinitum

- ciągnąć się bez końca to go a. drag on endlessly a. for ever

- zebranie ciągnęło się bez końca the meeting (just) went on and on

- budowa autostrady ciągnie się bez końca the construction of the motorway is taking forever

- ocean ciągnął się bez końca the ocean stretched out endlessly

- trwać bez końca to last a. take forever

- ukończyć coś do końca roku/miesiąca to have finished a. completed sth by the end of the year/month

- zostaliśmy do samego końca we stayed to the very end

- doprowadzić coś do końca to bring sth to a (successful) conclusion

- do końca świata until a. till the end of time

- do końca życia a. swoich dni to a. until one’s dying day, to the end of one’s days

- walczyć do końca to fight to the end a. the finish a. the last

- walczyć do samego końca to fight to the bitter end

- od dziś koniec z paleniem as from today, no more smoking! a. it’s goodbye to smoking!

- koniec z nami! we’ve had it now! GB pot.; we’re done for (now)!

- to już koniec! that’s the end!; that’s done it! pot.

- i (na tym) koniec (and) that’s final, (and) that’s that a. flat GB

- nie wyjdę za Marka i koniec! I will not marry Mark and that’s final!

- koniec (i) kropka that’s the end of it, full stop GB, period US

- nie pójdziesz, koniec i kropka you can’t go and that’s the end of it!; you can’t go, full stop!

- koniec końców a. końcem pot. (wreszcie) in the end; (w końcu, ostatecznie) after all

- koniec końców stanęło na tym, że... in the end a. eventually it was decided that…

- koniec końców, prawo do prywatności musi być respektowane after all, the right to privacy must be respected

- na koniec (wreszcie) in the end, finally; (na zakończenie) finally, lastly

- na koniec warto zauważyć, że... finally it is worth noting that...

- na końcu at the end, last (of all)

- na przyjęcie przyszedł na końcu he was the last to arrive at the party

- na samym końcu at the very end, last of all

- pod koniec at a. toward(s) a. near the end

- pod koniec maja/roku/XV wieku toward(s) the end of May/the year/the fifteenth century

- pod koniec stulecia towards the end a. close of the century

- pod koniec życia at a. toward(s) the end of one’s life

- w końcu (wreszcie, nareszcie) in the end, finally; (ostatecznie) after all

- w końcu deszcz przestał padać it finally stopped raining

- ja zadecyduję, co kupimy, w końcu to moje pieniądze I’ll decide what we’re going to buy – after all, it’s my money

- z końcem at the end

- z końcem maja/roku at the end of May/the year

- zaskakujący koniec powieści/filmu the novel’s/film’s surprise ending a. surprising conclusion

- na końcu książki znajduje się indeks there’s an index at the back of the book

- na końcu listy at the end a. bottom of the list

- czytać książkę od końca to read a book from the end

- drugi koniec miasta the other a. far end of town a. the city

- na końcu ulicy at the end of the street

- na samym końcu ogrodu at the very a. extreme end of the garden

- gabinet dyrektora znajduje się na końcu korytarza the director’s office is at the end of the corridor

- pojechać na koniec świata to go to the ends of the earth

- od końca from the end

- trzeci od końca the third from the end

- od końca do końca a. z końca w koniec from end to end

- zwiedziłem Europę od końca do końca I’ve travelled the length and breadth of Europe

- okulary zjechały mu na koniec nosa his glasses slid to the end of his nose

- mieć coś na końcu języka to have sth on the tip of one’s tongue

- mam to na końcu języka I have it a. it’s on the tip of my tongue

- to koniec zapasów that’s the end of the supplies

- jego koniec jest bliski he is nearing his end

- czuł, że jego koniec jest bliski he felt the end was near

- pielęgnował matkę aż do końca he took care of mother until the end

- jeśli mnie wydasz, to ze mną koniec if you give me away, I’m finished a. done for pot.

■ do końca fully

- sprawa nie została do końca wyjaśniona the matter has never been fully explained

- nie do końca się (z tym) zgadzam I don’t entirely a. fully agree (with that)

- nie do końca rozumiem, o co ci chodzi I don’t quite get your meaning a. what you mean

- oklaskom nie było końca there was no end to the applause

- ich gadaniu nie było końca pot. they (just) jabbered a. yapped on endlessly pot.

- położyć czemuś koniec książk. to put an end a. a stop to sth

- wiązać koniec z końcem pot. to make (both) ends meet

- z trudem wiązać koniec z końcem to struggle to make ends meet

- z mojej pensji ledwo wiążę koniec z końcem with my salary, I barely make a. I can hardly make ends meet

- koniec świata! nie wzięłam paszportu! bloody hell! I’ve forgotten my passport! pot.

- koniec wieńczy dzieło przysł. the end crowns the work przysł.

- wszystko ma swój koniec przysł. there is an end to everything przysł.; all things (must) come to an end (some time) przysł.; (o dobrych rzeczach) all good things (must) come to an end przysł.

- każdy kij ma dwa końce przysł. it cuts both ways pot.; two can play at that game pot.

- moc moralna/wewnętrzna/duchowa a moral/an inner/a spiritual power

- nadzieja dodaje ludziom mocy hope gives people power

- z (całą) mocą strongly, wholeheartedly

- z całej mocy with all one’s might; with might and main książk.

- moc sztormu/wybuchu the force of the storm/explosion

- oślepiająca moc reflektorów the dazzling effect of searchlights

- lecznicza moc ziół the therapeutic effect a. power of herbs

- magiczna moc kamieni the magic power of stones

- moc czyjegoś autorytetu the power of sb’s authority

- moc opiekuńcza protective power

- odczyniać złe moce to repel the powers of evil

- przywoływać dobre moce to summon (up) the powers of good

- moc sprawcza a prime mover

- wiara w moc sprawczą Boga a belief in God’s power

- niepokoi mnie rosnąca moc oddziaływania mediów I’m disturbed by the increasing power of the media’s influence

- moc dekretu/dokumentów the legal validity of a decree/documents

- ustawa niedługo nabierze mocy the resolution will soon become legally enforceable

- wydano dekret z mocą ustawy a decree having the force of law has been issued

- moc wsteczna retroaction

- pozostawać/utrzymywać się w mocy to be/remain in force

- moce produkcyjne/przerobowe/wydobywcze productive/processing/mining capacity

- moc alkoholu/herbaty/kawy/kwasu the strength of alcohol/tea/coffee/acid

- moc tkaniny/materiału the strength of fabric/material

- dodatki do betonu zwiększają jego moc additives to concrete increase its strength

- moc elektrowni/reaktora the power of a power plant/a reactor

- moc żarówki (light) bulb wattage

- silnik o znacznej mocy a powerful engine

- moc ludzi a lot a. a (whole) host of people

- moc pozdrowień/życzeń my best regards/wishes

- moc spraw/kłopotów a lot a. a (whole) host of affairs/problems

- □ moc prawna Admin. force of law

■ być w czyjejś mocy książk. to be in sb’s power

- na a. z mocy czegoś książk. on the strength of sth

- robić (wszystko), co w czyjejś a. ludzkiej mocy książk. to do everything in one’s power

- wszystko/sprawa/decyzja leży w czyjejś mocy książk. everything/the matter/the decision is (with)in sb’s power

* * *

* * *

mogę możesz mógł mogła mogli

1. (= być w stanie) can ( coś zrobić do sth); be able ( coś zrobić to do sth); be capable ( coś zrobić of doing sth); nie móc czegoś zrobić be unable to do sth; nie móc przestać o czymś myśleć can't get sth out of one's head; nie móc się komuś/czemuś oprzeć find sb/sth irresistible; jeśli tylko możesz if you possibly can; gdybym tylko mógł if only I could; będzie mógł wam pomóc he will be able to help you; nie możemy sobie na to pozwolić we cannot afford it; szkoda, że nie możesz przyjść it is a pity that you can't come; kto mógł coś takiego zrobić? who could have done a thing like that?; staram się jak mogę I'm doing my best, I'm doing the best I can; nie mogę zaprzeczyć, że... I don't l. can't deny (that)...; nie mogę się z tym nie zgodzić I can't quarrel with that; dziękuję, (ale) już nie mogę ( odmowa poczęstunku) I couldn't; no, thanks, I'm full; mógłby być twoim ojcem he is old enough to be your father; może być albo jeden, albo drugi either will do; tak nie może być! that will never do!; może być? is it OK?; chcieć to móc where there's a will there's a way.

2. (= być uprawnionym, mieć pozwolenie) be permitted l. allowed ( coś zrobić to do sth); can ( coś zrobić do sth); czy mogę wyjść wcześniej? may l. can I leave early?; możesz robić, co chcesz you can do whatever you like l. want; możesz iść do domu you can go home, it's OK for you to go home; kiedy będziemy mogli ją zobaczyć? when do we get to see her?

3. (nadaje odcień prawdopodobieństwa, możliwości) can, may; czego ona może chcieć? what can she want?; mógł zostać porwany he could have been kidnapped; to nie może być ona it couldn't be her; to mógł być ktoś inny it could have been someone else.

4. (w prośbach, ofertach pomocy, wykrzyknieniach) can, may; jeśli mogę if I may; czy mógłbym... is it l. would it be all right if I...; czy mogę z tobą porozmawiać? can I talk to you?; w czym mogę pomóc? (how) can I help you?; mogę prosić o otwarcie okna? would you mind opening the window?; czy mógłbyś to powtórzyć? could you say it again?; czy mogę prosić o sól? could you pass the salt?; czy mogę prosić o uwagę? can l. could I have your attention?; ja nie mogę! pot. ( reakcja na coś irytującego) gimme a break!, give me strength!

5. ( wyraz pretensji) can, may; mógłby przynajmniej przeprosić he might at least apologize; mogła przynajmniej zadzwonić she could l. might at least have called; jak mogłeś (mi to zrobić)? how could you (do this to me)?

- sos zrobiony z oliwy, miodu i wina a sauce made of olive oil, honey and wine

- szalik zrobiony z jedwabiu a scarf made from a. of silk

- zrobić sweter/czapkę na drutach to knit a jumper/cap

- zrobić zdjęcie a. fotografię to take a picture a. photo(graph)

- zrobić gniazdo to make a. build a nest

- zrobiłam ci parę kanapek i filiżankę kawy I’ve made some sandwiches and a cup of coffee for you ⇒ robić

- zrobić kilka kroków to take a few steps

- zrobić opatrunek to put on a dressing

- zrobić komuś zastrzyk to give sb an injection

- zrobić wiosenne/gruntowne porządki to do the spring/some thorough cleaning

- zrób porządek w swoim pokoju clean up a. tidy up your room

- doktor mówi, że muszę zrobić badania krwi/prześwietlenie płuc the doctor says I need to have a. do a blood test/a lung X-ray

- zrobić karierę to have a (successful) career

- zrobić pieniądze/majątek to make money/a fortune

- zrobił miliony na handlu bronią he’s made millions from arms trading

- zrobić magisterium/doktorat to do a degree/PhD

- zrobić na kimś wrażenie to make an impression on sb, to impress sb

- jakie on zrobił na tobie wrażenie? what’s your impression of him?

- zrobić siusiu/kupę pot. to have a pee/do a poo pot.

- mały zrobił siusiu do łóżeczka the little one’s wet the bed pot.

- czy coś źle zrobiłem? have I done something wrong?

- nie zrobiła niczego złego she hasn’t done anything wrong

- zrobię dla ciebie wszystko I’ll do everything I can for you

- nie mogłem nic dla niej zrobić there was nothing I could do for her

- zrobię wszystko, co w mojej mocy, aby… I’ll do everything within my power to…

- świetnie to zrobiłeś you’ve done very well, you’ve done a great job

- chciał pójść spać, ale tego nie zrobił he wanted to go to bed, but didn’t

- co mam zrobić z tą kartką/torbą? what should I do with this note/bag?

- trzeba coś zrobić z niepunktualną komunikacją miejską something must be done about the unreliable city transport ⇒ robić

- zrobić komuś przykrość to hurt a. upset sb

- tato zrobił mi awanturę o bałagan w kuchni Dad gave me a rollicking for making a mess in the kitchen ⇒ robić

- zróbmy sobie ognisko let’s have a bonfire ⇒ robić

- zrobić sobie oczy/usta to do one’s eyes/lips

- zrobiła sobie włosy na blond she dyed her hair blond

- zrobić sobie jeszcze paznokcie pot. to do one’s nails as well ⇒ robić

- dobrze zrobiłeś, odrzucając tę ofertę you did well to reject the offer

- źle zrobiła, dając mu pieniądze she was wrong to give him money

- najlepiej zrobisz, jeśli sobie pójdziesz it’ll be best if you leave ⇒ robić

- napij się, to ci dobrze zrobi have a drink, it’ll do you good

- rejs źle mu zrobił the voyage wasn’t good for him ⇒ robić

- zrobić z kogoś bandytę/bohatera to make a criminal/hero out of sb

- zrobić z kogoś głupca to make a fool (out) of sb

- zrobił z siebie pośmiewisko he made a laughing stock of himself ⇒ robić

- zrobiłem się głodny I got hungry

- zrobił się z niego postawny mężczyzna he’s grown into quite a man

- jabłka zrobiły się czerwone the apples turned red

- z robaków zrobiły się muchy the maggots turned into flies

- ze sprzeczki zrobiła się awantura the argument turned into a big row

- co się z niego/niej zrobiło! what’s happened to him/her? ⇒ robić się

- zrobiła się późna godzina it had grown late ⇒ robić się

- zrobiły mu się wrzody/odleżyny he’s developed an ulcer/bedsores

- na ścieżce zrobiła się kałuża there was a puddle a. a puddle had formed on the path

- w autobusie/na ulicy zrobił się tłok the bus/street had become crowded ⇒ robić się

- zrobiła się na Chinkę she made herself up to look like a Chinese

- zrobiła się na bóstwo a. piękność she was dressed to kill a. done up to the nines pot. ⇒ robić się

- niedługo zrobi się ładnie we’ll soon have some sunny weather

- w pokoju zrobiło się cicho/gwarno the room got a. went quiet/got a. grew noisy

- w pokoju zrobiło się duszno the room got a. became stuffy, it got a. became stuffy in the room

- głupio mi/jej się zrobiło I/she felt embarrassed

- jeśli jemu/jej zrobi się niedobrze/gorąco… if he/she feels sick/hot…

- zrobiło mi się go żal I felt sorry for him

- nagle zrobiło mu/jej się ciemno w oczach a. przed oczami he/she suddenly felt faint

■ nie mieć co ze sobą zrobić to have nothing to do

- zrobić coś z niczego to make something out of nothing

- zrobić dobry początek to start off on the right foot, to get off to a good start

- zrobić swoje to do one’s share a. bit

- zrobić z kimś porządek to take sb in hand

- zrobić z kogoś człowieka to make a decent human being out of sb

- co nam zrobią, jeśli nie przyjdziemy nothing will happen if we don’t show up

- co z nim/tobą zrobić he’s/you’re a hopeless case

- co ja zrobię? what can I do?

- co ja bez ciebie/niej zrobię? what will I do without you/her?

- dać komuś coś to give sth to sb, to give sb sth

- dać napiwek to give a tip

- dać zaliczkę to leave a. put down a deposit

- na urodziny rodzice dali mi encyklopedię my parents gave me an encyclopedia for my birthday

- dała mi to zdjęcie na pamiątkę she gave me this photo as a memento

- dał nam paczkę dla ojca he gave us a parcel for Father a. our father

- prosiłam, ale nie dał mi ani grosza I asked him, but he didn’t give me a penny

- w zamian za pocztówki dał mi serię znaczków in exchange for the postcards he gave me a series of stamps

- dużo/wszystko bym dał za pewność, że sprawa zostanie załatwiona I’d give a lot/anything to be sure that things will be settled okay

- dać z siebie wszystko to do one’s utmost, to give one’s all

- daj mi rękę give me your hand

- daj (mi) gazetę/nożyczki/sól pass (me) the newspaper/scissors/salt

- daj mi chleb (całość) pass (me) the loaf, will you?

- daj mi chleba (trochę) pass me some bread, will you?

- lekarz dał mi antybiotyki pot. the doctor gave me some antibiotics

- dać komuś zastrzyk pot. to give sb an injection

- dajcie mi tu Malinowskiego pot. get Malinowski in here pot.

- daj mi ojca do telefonu pot. put your father on, will you? pot.

- dawać przykłady to give examples

- dać komuś swój adres/telefon to give sb one’s address/phone number

- dać komuś kwaterę to give sb a room

- dać komuś nocleg to give sb a room for the night

- ojciec dał mi samochód na cały dzień Dad let me have the car for the whole day

- dać komuś jeść/pić to give sb something to eat/drink

- dać komuś okazję do czegoś to give sb a chance a. opportunity to do sth

- dać komuś pracę to give sb a job

- studia dają możliwość lepszej pracy higher education gives you the chance of a better job

- to stanowisko daje pewne przywileje the post gives you a. offers certain privileges

- jej zachowanie dało powód do wielu plotek her behaviour gave rise to many rumours

- festiwal daje (artystom) okazję wybicia się the festival gives artists the chance to make a name for themselves

- biegacz nie dał szans rywalom the runner didn’t give his rivals a chance

- dałem jej czas do namysłu I gave her some time to think it over

- dane mi było współpracować z wielkimi aktorami książk. I had the opportunity of working with some outstanding actors

- nie dane mu było zaznać spokoju książk. he was never to know peace

- dać komuś awans/rozwód to give sb (a) promotion/a divorce

- dać komuś błogosławieństwo to bless sb, to give sb one’s blessing

- dać komuś dymisję to dismiss sb

- dawać lekcje/korepetycje to give (private) lessons a. tuition

- dać komuś naganę to reprimand sb

- dać komuś odpowiedź to give sb one’s a. an answer

- muszę dać odpowiedź w ciągu trzech dni I have to give my answer within three days

- dać komuś ślub to marry sb

- sędzia dał im łagodny wyrok the judge gave them a light sentence

- dać komuś imię/przezwisko to give sb a name/nickname

- dać dziecku (na) imię Edward to give a child the name (of) Edward

- dać bieliznę pościelową do pralni to take a. send the bed linen to the laundry

- dać buty do szewca to take one’s shoes to the cobbler’s a. a shoe repair shop

- dać samochód do warsztatu to take one’s car to a garage

- dać ogłoszenie do prasy to put an advert in the paper

- dać dziecko do prywatnej szkoły pot. to send a child to a private school

- nie dam dziadka do domu starców pot. I won’t put Grandad in a. send Grandad to an old people’s home

- dać zysk to yield a. bring in a profit

- leczenie nie dało efektu the treatment didn’t produce the desired effect

- dawać komuś przyjemność to give sb pleasure

- praca z dziećmi dała jej dużo satysfakcji working with children gave her a lot of satisfaction

- dać komuś wiedzę/wyobrażenie o czymś to give sb knowledge/an idea of sth

- dwa plus dwa daje cztery two plus two makes a. equals four

- to nic nie daje a. da that’s no use a. good

- dyskusja z nim nic nie da talking to him won’t do any good

- dać pokaz a. popis czegoś przen. to give a demonstration a. display of sth

- piłkarze dali pokaz nieudolności the footballers gave a display of incompetence

- nauczyciel religii dawał nam same dobre stopnie the religion teacher gave us all good marks

- za referat daję ci szóstkę I’m giving you an A for your talk in class

- za ten skok sędziowie nie dadzą jej dużo punktów the judges won’t give her many points for that jump

- jurorzy jednomyślnie dali mu pierwszą lokatę the judges unanimously awarded him first place

- krowy dają mleko cows give milk

- ogień daje dużo ciepła fire gives out a. off a lot of heat

- drzewo dawało przyjemny cień the tree gave us some pleasant shade

- tu damy stół, a tam fotel we’ll put the table here and the armchair there

- spis treści damy na początku we’ll put the table of contents at the front

- na dno garnka dajemy trochę oleju we put a little oil in the bottom of the saucepan

- sklepikarka daje mi na kredyt the shopkeeper sells me things on credit

- w tym sklepie dają telewizory na raty in this shop you can get TV sets on hire purchase

- dać dźwignię do przodu/tyłu to move a lever forwards/backwards

- daj trochę w tył move (it) back a bit

- dał krok do przodu he took a step forward

- ile dałaś za ten płaszcz? how much did you give a. pay for that coat?

- dałeś za to więcej, niż było warte you gave a. paid more for it than it was worth

- dają mu krocie za każdy obraz he gets a fortune for every painting

- dać komuś łapówkę to bribe sb, to give sb a bribe

- kto da więcej? (w licytacji) any advance on that?

- dać komuś coś zrobić to let sb do sth, to allow sb to do sth

- pies nie dał mi wejść the dog wouldn’t let me in

- rodzice nie dali mi głośno słuchać muzyki my parents didn’t allow me to listen to loud music

- nie przerywaj, daj mi powiedzieć do końca stop interrupting and let me finish what I’m saying

- dał się prowadzić jak dziecko he allowed himself to be led like a child

- a ja, idiota, dałem im się oszukać and I, like an idiot, let them trick me

- jest ambitna i nie daje sobą kierować she’s ambitious and won’t let anyone control her

- dała sobie obciąć/ufarbować włosy she had her hair cut/dyed

- dać komuś w twarz to give sb one in the face

- nie wytrzymał i dał mu w zęby he lost his patience and gave him one in the teeth

- jak to jeszcze raz ruszysz, dam ci po łapach if you touch that again, I’ll rap your knuckles

- dała mu/nie dała mu he had it off/didn’t have it off with her GB wulg.

- daje, komu popadnie she sleeps around a lot pot.

- drzwi nie dają się otworzyć the door won’t open

- tego nie da się przewidzieć that’s impossible to predict

- tego nie da się wyjaśnić it can’t be explained

- w oddali dał się słyszeć warkot samochodu the throbbing of a car’s engine could be heard in the distance

- ile się da as much/many as possible

- robić/jeść co się da to do/eat what one can

- musimy uciekać, gdzie się da we’ll have to escape wherever we can

- zadzwoń do mnie, jak się da give me a call if you can

- jak tylko się da, to przyjadę if it’s at all possible, I’ll come

- dokuczali jej jak się (tylko) da they annoyed her in every possible way

- da się zrobić it can be done

- czemu ma się nie dać? why shouldn’t it be possible?

- daj, pomogę ci here, let me help you

- daj, pozmywam/posprzątam here, I’ll wash up/clean up

■ dałbym jej 40 lat I’d say she was 40

- dać komuś lekcję a. nauczkę to teach sb a lesson

- dać nogę a. drapaka a. dyla pot. to leg it pot., to do a runner pot.

- dać nura a. nurka pot. (do wody) to dive; (ukryć się) to dive (w coś into sth)

- dać komuś przykład to set an example for sb

- dajmy na to (na przykład) (let’s) say; (przypuśćmy) suppose, supposing

- spotkajmy się, dajmy na to jutro let’s meet, say tomorrow

- dajmy na to, że dostaniesz tę pracę suppose a. let’s say you do get the job

- dać komuś szkołę to put sb through the mill pot., to give sb a hard time pot.

- ja ci/mu dam! pot. I’ll teach a. show you/him!

- jak się da, to się zrobi pot., żart. let’s see the colour of your money first

- mój syn chodzi już do szkoły my son already goes to school

- tam już czekało dwóch oficerów two officers were already waiting there

- już skończyłem I’ve (already) finished

- widziałem już ten film I’ve already seen this film, I’ve seen this film before

- czy ona już przyjechała? has she arrived yet?

- czy mogę już wejść? can I go in now a. yet?

- noga już mnie nie boli my leg has stopped aching now a. is no longer aching

- człowiek niemłody już, ale pełen wigoru a man getting on in years, but still full of life

- już po wszystkim it’s all over

- już po tobie/mnie you’re/I’m done for pot.

- już miała wychodzić… she was about to leave a. on the point of leaving…

- już cię tu nie ma! be off with you! pot.

- ale już! right now!; double quick! GB pot.

- wynocha stąd, ale już! clear off out of it, right this minute! pot.

- już idę I’m coming

- „obiad na stole” – „już, już” ‘dinner’s ready’ – ‘just coming!’

- podjął decyzję już dwa dni wcześniej he had already taken the decision two days before

- gazeta ukazuje się już od roku the newspaper’s been in circulation for a year now

- już starożytni Grecy uważali, że… (even) the ancient Greeks believed that…

- jest już godzina dziesiąta it’s ten o’clock already

- już jako dorosły mężczyzna (already) as a grown man

- do Warszawy przeniósł się już po wojnie he moved to Warsaw after the war (was over)

- już w listopadzie spadł śnieg it was already snowing in November

- już niedługo! not much longer now!

- do egzaminu zostały już tylko dwa tygodnie it’s only two weeks till a. to the exam (now)

- „jak daleko jeszcze?” – „już tylko pięć kilometrów” ‘how much further?’ – ‘only five more a. another five kilometres’

- już niedługo a. wkrótce się spotkamy we’ll see each other very shortly a. soon

- przebiegł już 10 kilometrów he has already run ten kilometres

- to już dziewięćdziesiąta minuta meczu the match is already in its ninetieth minute

- nie ma już nic w lodówce there’s nothing left in the fridge

- „co jeszcze masz do powiedzenia?” – „już nic” ‘what else have you got to say?’ – ‘nothing’

- skoro nie ma już więcej pytań… since there are no more questions…

- to już coś that’s (already) something

- liczy się już sam udział participation itself counts

- to już wystarczy, żeby ją uniewinnić that in itself is enough a. sufficient for her to be acquitted

- już to, co powiedziałeś, świadczy o twojej uczciwości what you’ve said in itself is proof of your honesty

- teraz już przesadziłeś now that’s an exaggeration (on your part)

- a już kąpanie się w morzu w środku zimy, to na pewno wariactwo and going as far as to swim in the sea in the middle of winter is sheer madness

- już ja ci pokażę! pot. I’ll show you! pot.

- już ja się postaram, żebyś tego pożałował! pot. I’ll make sure you regret this!

- już ojciec ci dołoży! pot. now you’ll catch a. get it from father! pot.

■ i już and that’s that

- powiedziała, że go kocha i już she said she loved him and that’s that

- „skąd ty to wiesz?” – „wiem i już!” ‘how do you know?’ – ‘I know, that’s all!’

- nie i już! I said no, and that’s that!

- już to…, już to… książk. sometimes… and sometimes…, either… or…

- postaci już to komiczne, już to tragiczne characters that are sometimes comic, sometimes tragic

- cały dzień już to opalali się, już to grali w karty all day long they were either sunbathing or playing cards

* * *

* * *

i particle

1. already; jak już mówiłem as I have already said; już idziesz? are you leaving already?; już jestem spóźniony I'm late already.

2. yet ( w pytaniach ogólnych); czy już jadłeś? have you eaten yet?; czy Tom już przyjechał? has Tom arrived yet?

3. już nie not any more.

4. to już koniec it's all over; już po mnie I've had it; I'm done; nie i już! the answer is no!; no means no!; już ja cię nauczę! I'll teach you a lesson!; tego już za wiele! that's the last straw!; już cię nie ma! out you go!; już idę! I'm just coming!; już miałem powiedzieć... I was just about to say...

- pokiwać głową to nod (one’s head)

- pokręcić a. potrząsnąć głową to shake one’s head

- pochylać głowę to bow one’s head

- podnosić głowę to raise one’s head; przen. to rebel, to revolt

- ból głowy a headache

- cierpieć na ból głowy to have a headache

- głowa mi/jej pęka a. puchnie od hałasu/waszego gadania all the noise/your chatter is giving me/her a splitting headache

- włożyć czapkę na głowę to put a cap on

- chodzić z gołą a. odkrytą głową to go bareheaded

- głową naprzód [upaść, skoczyć] headlong, head first

- od stóp do głów from head to toe a. foot

- zmierzyć kogoś wzrokiem od stóp do głów to look sb up and down, to look sb over from head to foot

- ubrana na czerwono od stóp do głów dressed in red from head to toe

- przerastać kogoś o głowę (być wyższym) to be a head taller than sb; przen. to be head and shoulders above sb

- głowa ci/mu się kiwała (ze zmęczenia) you were/he was nodding off; (od alkoholu) you were/he was tipsy

- krew uderzyła mu/jej do głowy the blood rushed to his/her head

- kręciło się jej/mi w głowie she/I felt dizzy, her/my head was spinning

- szumiało mu w głowie his head was spinning a. whirling

- leje mi się na głowę my roof leaks

- (mieć) dach nad głową (to have) a roof over one’s head

- z głowy (z pamięci, bez sprawdzania) from memory

- chodzi mi po głowie myśl a. pomysł, żeby zmienić pracę I’ve been toying with the idea of changing jobs

- siedzieć komuś w głowie [myśl, wydarzenie] to be on sb’s mind, to weigh on sb’s mind

- ten problem od tygodnia siedzi mi w głowie I haven’t been able to get my mind off the problem all week

- nie mieścić się komuś w głowie to be unbelievable a. incredible, to boggle sb’s mind

- nie mieści mi się w głowie, jak mogłeś zapomnieć o jej urodzinach I can’t believe you forgot her birthday

- nie postać komuś w głowie [myśl, pomysł] to not occur to sb, to not enter sb’s mind a. head

- nawet w głowie mi nie postało, żeby się jej sprzeciwiać it never even occured to me to contradict her

- nic mi nie przychodzi do głowy nothing comes to mind, I can’t think of anything

- nie przyszło jej do głowy, żeby do niego zadzwonić a. że powinna do niego zadzwonić it didn’t occur to her to phone him a. that she ought to phone him

- przelecieć a. przemknąć komuś przez głowę [myśl, pomysł] to cross sb’s mind

- przeleciało a. przemknęło mu przez głowę, żeby do nich napisać the idea of writing to them crossed his mind

- wchodzić/nie wchodzić komuś do głowy [nauka, przedmiot szkolny] to come/to not come easily to sb

- daty zawsze łatwo wchodziły jej do głowy she’s always had a good head for dates

- języki obce łatwo wchodzą mu do głowy he picks up foreign languages easily, foreign languages come easily to him

- matematyka w ogóle nie wchodzi mi do głowy I have no head for maths

- wylecieć komuś z głowy to slip sb’s mind

- wszystko, czego się uczyłem, na egzaminie wyleciało mi z głowy I’d studied really hard, but during the exam my mind went blank, everything that I’d learned went out of my head during the exam

- wyleciało mi z głowy, że miałam pojechać po niego na lotnisko I was supposed to pick him up at the airport but it completely slipped my mind

- kłaść a. wbijać coś komuś w głowę a. do głowy to hammer sth into sb’s head

- kłaść a. pakować coś komuś łopatą do głowy to cram sth into sb’s head

- kręcić a. mącić a. mieszać komuś w głowie to mix sb up; to do sb’s head in GB pot.

- miałam/miał/miała pustkę w głowie my/his/her mind went blank

- mieć mętlik w głowie to be all mixed up

- moja w tym głowa, żeby… it’s up to me to…

- mieć coś z głową to be off one’s head

- mieć dobrze w głowie to be sensible

- mieć głowę do czegoś to have a (good) head for sth [matematyki, interesów]

- mieć głowę zajętą czymś/kimś to be preoccupied with sth/sb

- mieć spokojną głowę to have nothing to worry about

- mieć wolną głowę to have a clear head a. mind

- miesza a. mąci a. plącze mi/jej się w głowie I’m/she’s confused a. mixed up

- nabić a. zaprzątnąć sobie głowę czymś to stuff one’s head with sth

- nie mam teraz głowy do tego I’ve got too many other things on my mind to think about that right now

- robić coś z głową/bez głowy to use/to not use one’s head a. one’s common sense when doing sth

- wyjazd na wycieczkę zaplanowany z głową/zupełnie bez głowy a well-/thoughtlessly planned trip

- zaświtać komuś w głowie [myśl, pomysł] to dawn on sb

- już mi coś zaczęło świtać w głowie I was beginning to get the idea

- rozjaśniło mi/mu się w głowie it became clearer to me/him

- po rozmowie z matką rozjaśniło mi się w głowie talking to a. with my mother helped me sort it all out

- tracić głowę pot. to lose one’s head

- człowiek z głową a man/woman with a good head on his/her shoulders

- mądra głowa a brain pot.

- tęga głowa a brainbox GB pot., a brain pot.

- jej siostra to tęga a. mądra głowa her sister is a real brain

- z tego matematyka to nie lada głowa this mathematician is a real brain

- modnie uczesana głowa a fashionable hairstyle

- miała głowę prosto od fryzjera she’d just had her hair done

- zrób coś z tą głową, wyglądasz jak czupiradło do something with your hair, you look a fright

- do zapłacenia jest 100 zł na głowę a. od głowy it costs 100 zlotys each a. per person

- dochód na głowę mieszkańca per capita income

- spożycie alkoholu na głowę mieszkańca per capita alcohol consumption

- głowa rodziny the head of the family

- koronowane głowy crowned heads

- głowa państwa Polit. the head of state

- głowa kościoła anglikańskiego/(rzymsko)katolickiego Relig. the head of the Anglican/(Roman) Catholic church

■ kapuściana a. ośla a. zakuta głowa pot., obraźl. dimwit pot., obraźl., thickhead pot., obraźl.

- pójść a. skoczyć po rozum do głowy pot. to see the light (of reason) iron.

- łamać sobie głowę nad czymś pot. to puzzle over sth, to chew sth over

- łamać sobie głowę czymś to (w)rack a. cudgel one’s brain(s) about sth, to chew sth over

- mieć na tyle oleju w głowie, żeby… pot. to have the wit(s) a. the brains a. the sense to… pot.

- nie mieć oleju a. rozumu w głowie pot. not to have the sense one was born with

- mieć źle a. niedobrze w głowie pot. to need to have one’s head examined pot.

- mieć zielono a. pstro w głowie pot. to be an airhead pot.

- zawracać komuś głowę to bug sb pot.; to bother a. pester sb

- suszyć komuś głowę to nag sb

- przewracać komuś w głowie [zaszczyty, pochlebstwa, sukcesy] to go to sb’s head

- mieć coś/kogoś z głowy pot. (pozbyć się) to get rid of sb/sth; (załatwić sprawę) to get sth out of the way a. over (and done) with pot.

- wybić coś sobie z głowy pot. to get sth out of one’s head pot.

- wybij sobie z głowy wakacje za granicą you can just forget about going abroad for the holidays pot.

- wybić coś komuś z głowy pot. to put sb off sth

- muszę mu wybić z głowy ten pomysł I have to put him off that idea

- wziąć sobie kogoś/coś na głowę pot. to take sb/sth on one’s shoulders

- siedzieć komuś na głowie pot. to stay with sb

- rodzina z Kanady siedzi mi na głowie od miesiąca I’ve had relatives from Canada on my hands all month pot.

- zwalić się komuś na głowę pot. to descend on sb

- mieć z kimś/czymś urwanie głowy pot. to have one’s hands full with sb/sth pot.

- w domu było urwanie głowy there was bedlam in the house

- zachodzić w głowę pot. to go nuts trying to figure sth out pot.

- zachodzę w głowę, gdzie mogłam wsadzić paszport/zostawić teczkę I’m going nuts trying to figure out where I could’ve put my passport/left my briefcase

- zawrócić komuś w głowie (zbałamucić) to lead sb astray; (rozkochać) to turn sb’s head

- mieć głowę na karku a. nie od parady to have one’s head screwed on right a. screwed the right way, to have a good head on one’s shoulders

- przewyższać kogoś o głowę to be head and shoulders above sb

- (po)bić kogoś na głowę to outdo sb; to run a. make rings (a)round sb pot.

- konkurencja bije nas na głowę pod względem liczby sprzedanych egzemplarzy/kontroli jakości the competition is running rings around us in terms of sales/quality control

- mieć mocną/słabą głowę to have/to not have a strong head (for alcohol), to hold/to not hold (one’s) liquor well

- iść a. uderzać komuś do głowy [alkohol] to go (straight) to sb’s head

- kurzyło mu się z głowy he was drunk

- dać głowę (stracić życie) to lose one’s life

- głowę dam, że… I’m positive a. absolutely certain (that)…

- skrócić kogoś o głowę a. uciąć komuś głowę to behead sb

- nadstawiać głowy a. głowę to risk one’s neck

- odpowiadać a. ręczyć głową za kogoś/coś to stick one’s neck out for sb/sth

- naznaczyć cenę na czyjąś głowę to put a price on sb’s head

- chodzić z głową w chmurach to have one’s head in the clouds

- chować głowę w piasek to bury one’s head in the sand

- stać a. być postawionym na głowie pot. to make no sense

- wisieć (komuś) nad głową to be hanging over sb a. over sb’s head

- nosić głowę wysoko to hold up one’s head a. to hold one’s head (up) high

- rwać a. drzeć włosy z głowy to tear one’s hair out

- schylać a. pochylać głowę przed kimś to bow (down) before sb

- stawać na głowie (żeby coś zrobić) pot. to bend over backwards (to do sth), to break one’s neck (to do sth)

- tłuc a. walić głową o mur to beat a. bang one’s head against the wall a. against a brick wall

- ukręcić czemuś głowę pot. to hush sth up [sprawie, aferze]; to nip sth in the bud [plotce]

- wchodzić komuś na głowę pot. to walk all over sb

- wylać komuś kubeł zimnej wody na głowę pot. to bring sb (back) down to earth

- wylewać komuś pomyje na głowę pot. to bad-mouth sb pot.

- wziąć kogoś za głowę pot. to take sb in hand

- zmyć komuś głowę pot. to give sb what for pot.

- woda sodowa uderzyła mu do głowy pot. he’s become big-headed pot.

- włos ci/mu z głowy nie spadnie it won’t harm a hair on your/his head

- włos się mi/jej na głowie jeży (od czegoś) sth makes my/her hair stand on end, sth makes my/her hair curl

- życie a. los nie głaszcze go/jej po głowie he/she doesn’t have an easy life

- spokojna głowa not to worry pot.; don’t worry

- spokojna głowa, zdążymy don’t worry, we’ll be on time

- niech cię o to głowa nie boli that’s not your problem, don’t worry about it

- głowa do góry! chin up!, cheer up!

- marzenie ściętej głowy a pipe dream

- czapki z głów! hats off!

- co dwie głowy to nie jedna przysł. two heads are better than one przysł.

- na tle śniegu widać było wyraźnie jej czerwony sweter her red jumper could be seen plainly against the snow

- nic nie widać you a. one can’t see anything

- ledwo coś widać w tej mgle you can hardly see anything in this mist

- nie było cię widać I/we couldn’t see you

- nie było go nigdzie widać he was nowhere to be seen

- „zajęło mi to tylko godzinę” – „to widać” ‘it only took me an hour’ – ‘I can see that’

- czekamy godzinę, a autobusu ciągle nie widać we’ve been waiting for an hour, and there’s still no sign of the bus

- widać ci halkę your slip is showing

- sprawa się ciągnie i końca nie widać the case drags on and there’s still no end in sight

- stąd widać zamek jak na dłoni you can see the castle as plain as anything from here

- widać było, jak wymachuje parasolem you could see him/her waving his/her umbrella

- widać było, że… you could tell that…

- od razu widać, że to dobry samochód you can tell immediately that it’s a good car

- widać było po jego minie, że coś zbroił you a. one could tell from his expression that he’d been up to a. he’d done something pot.

- widać było po nich determinację you could tell they were determined

- widać, że znają się dobrze you can see (that) they know each other well

- z tego, co mówił, widać było, że nie ma o sprawie pojęcia from what he said it was obvious that he knew nothing about it

- widać wypił za dużo, bo był czerwony jak burak he must have had too much to drink, because he was as red as a beetroot

* * *

* * *

tylko w formie bezosobowej widać kogoś/coś sb/sth is visible; sb/sth can be seen; widać, że... it is evident that...; one can see that...; to widać it shows; nie było cię widać we couldn't see you; you were hidden from sight; nigdzie ich nie widać they're nowhere to be seen; wciąż nie widać statku the ship is still out of sight; widać ci halkę your petticoat is showing; widać po nim, że pił you can see he's been drinking; widać, że jesteś przygotowany do egzaminu you are evidently well prepared for the exam; ze wzgórza będzie widać miasto jak na dłoni the city will be plainly visible from the hill.

- pozwolić komuś coś zrobić a. na zrobienie czegoś to let sb do sth a. to allow sb to do sth

- na wszystko mu pozwalają they let him do whatever he likes

- rodzice nie pozwalali mi wracać po zmroku my parents wouldn’t let me come (back) home after dark

- pozwólcie mu mówić let him speak

- pozwolono mi wejść/go zobaczyć I was allowed (to go) inside/to see him

- nie pozwolę, żeby mnie wykorzystywali! I won’t have them exploit me!

- nie możemy pozwolić, żeby mieszkali w hotelu we can’t have them staying in a hotel

- nie pozwól się tak traktować don’t let them treat you like that

- pozwoli pan, że o coś zapytam książk. let me ask you something

- a teraz, jeśli pan pozwoli, chciałbym… książk. now, if you permit, I would like to… książk.

- pozwoli pan, że się przedstawię książk. allow me to a. let me introduce myself książk.

- pozwoli pan, że dokończę książk. please, let me finish

- pozwolą panowie, że panów opuszczę książk. would you excuse me, gentlemen książk.

- pozwól, że zapalę książk. do you mind if I smoke?

- pani pozwoli płaszcz książk. allow me to take your coat książk.

- pozwoli pani jeszcze herbaty? książk. would you care for some more tea? książk.

- jeżeli czas/pogoda pozwoli if time/the weather permits

- to nam pozwoli ograniczyć koszty this will permit us to cut the costs

- wzruszenie nie pozwalało mu mówić he was so moved (that) he couldn’t utter a word

- duma nie pozwala jej przyznać się do błędu her pride won’t let her admit she made a mistake

- pozwól no tutaj come here, please

- niech pani pozwoli na chwileczkę could you come here for a moment, please?

- nie mogę sobie pozwolić, żeby poświęcać na to tyle czasu I can’t afford to spend so much time on this

- za dużo sobie pozwalać (w stosunku do kogoś) to take liberties (with sb)

- nie pozwalaj sobie! what a cheek!

- pozwalać sobie na niestosowne uwagi to make improper remarks

- nigdy bym sobie na coś takiego nie pozwolił! I would have never done such a thing!

- pozwolę sobie przeczytać ten fragment let me read this fragment

- pozwalam a. pozwolę sobie przypomnieć, że… let me remind you that…

- zapłodnienie komórki jajowej the fertilization of the egg cell

- jak to zrobiłeś? how did you do it a. that?

- jak dojechać stąd na dworzec? how do I get to the station from here?

- jak długo tu będziesz? how long will you be here?

- jak daleko stąd do parku? how far is it to the park from here?

- jak często chodzisz do kina? how often do you go to the cinema?

- jak ci się udała wycieczka? how was your a. the trip?

- jak było w Londynie? what was it like in London?, how was (it in) London?

- jak tam ojciec, zdrowy już? how’s your father – is he well now?

- jak twoja noga? how’s your leg?

- jak ona wygląda? – jest wysoka czy niska? what does she look like: is she tall or short?

- jak wyglądam w tej sukience? how do I look in this dress?

- zapytaj go, jak się czuje ask him how he is

- nauczył mnie, jak kopiować pliki he taught me how to copy files

- nie wiem, jak długo się tam jedzie I don’t know how long it takes to get there

- to jak, idziemy do kina? so, are we going to the cinema?

- „powiedziałeś jej o tym?” – „a jak myślisz?” ‘have you told her about it?’ – ‘what do you think?’

- nie wiadomo a. nie wiedzieć a. Bóg wie jak nobody a. God (alone) knows how

- jak jej/mu tam pot. what d’you call her/him pot.; what’s her/his name pot.

- dzwonił Robert czy jak mu tam Robert (or) whatever his name is phoned

- jak śmiesz/jak pan śmie! how dare you!

- jak mogłeś? how could you?!

- o, jak dużo już napisał! look how much he’s written (already)!

- tyle wydatków! jak tu można cokolwiek odłożyć! so many expenses! how can you save anything?

- jak tu gorąco! it’s so hot in here!, how hot it is here!

- jak ci nie wstyd! shame on you!

- jak ty wyglądasz! (just) look at you!

- jak nie pokochać takiego ślicznego bobasa? you can’t help loving such a cute little baby

- czarny jak węgiel as black as coal

- oczy jak gwiazdy eyes like stars

- był dla mnie jak ojciec he was like a father to me

- płakała jak dziecko she cried like a baby

- samochód wygląda teraz jak nowy the car looks as good as new (now)

- miał szansę jak dziesięć do jednego he had a ten to one chance

- tak (samo) jak… the same as…

- miał na imię Robert, tak (samo) jak jego dziad his name was Robert, the same as his grandfather’s

- taki (sam) jak… the same as…

- podobny jak ktoś/coś similar to sb/sth

- pasek identyczny jak mój a belt exactly like mine

- nigdy nie spotkałem takiego maniaka sportu jak on I’ve never met a sports maniac like him

- b jak Barbara/e jak Edward ‘B’ as in ‘Barbara’/‘E’ as in ‘Edward’

- to nie potrwa dłużej jak godzinę it won’t take more than an hour

- nie ma nic obrzydliwszego jak szantaż there’s nothing more repulsive a. despicable than blackmail

- nie ma jak kuchnia domowa there’s nothing like home cooking, nothing beats home cooking

- nie chciała wyglądać inaczej jak koleżanki she didn’t want to look different from her friends

- rzucało łodzią jak łupiną orzecha the boat was thrown around a. tossed about like a cockleshell

- w połowie kwietnia zrobiło się ciepło jak w lecie in mid April it became as warm as (in) summer

- znowu wszystko jest jak dawniej a. kiedyś everything is again like it used to be a. like it was before

- (tak) jak co roku, pojechał do Londynu he went to London as he did every year

- jak zawsze as always

- jak zwykle as usual

- głodny byłem jak rzadko I was really a. extremely hungry

- stało się tak, jak przypuszczałem it happened (just) the way I expected

- tak jak przewidywałem, tak się stało everything turned out the way I had predicted

- zorganizujemy wszystko, (tak) jak pan postanowi we’ll arrange everything (just) the way you want it

- jak postanowiono, tak i zrobiono everything was done the way it had been planned a. decided

- tak blisko/szybko, jak to jest/było możliwe as close/quickly as possible a. as one possibly can/could

- dzień taki sam jak każdy inny a day like any other day

- podobnie jak ja/Adam like myself/Adam

- na wsi, podobnie jak w mieście in the country, just as in town

- przedsięwzięcie równie niepotrzebne, jak beznadziejne an undertaking as unnecessary as it is/was hopeless

- jak gdyby as if a. though

- leżał nieruchomo, jak gdyby spał he lay motionless as if he were sleeping

- schylił się, jak gdyby czegoś szukał he bent down as if he were looking for something

- czuję się nie gorzej jak wczoraj I don’t feel any worse than yesterday

- to potrwa nie dłużej jak do piątej it won’t take a. last (any) longer than five o’clock

- skończę tłumaczenie nie później jak jutro I’ll finish the translation tomorrow at the latest

- nie pozostało mi nic innego jak zgodzić się there was nothing else for me to do but agree

- nie dalej jak wczoraj/dwa dni temu only yesterday/two days ago

- jak szliśmy przez las, zaczęło padać when a. as we were walking through the forest, it began to rain

- porozmawiamy o tym, jak wrócę we’ll talk about it when I get back

- rok upłynął, jak umarł dziadek it’s been/it had been a year since grandfather died

- już dwa miesiące, jak wyjechał it’s (been) two months since he left

- jak tu mieszkam, nigdy jej nie spotkałem I’ve never met her since I’ve been living here

- zadzwonię do ciebie, jak się czegoś dowiem I’ll phone you if I learn anything

- jak nie dziś, to jutro either today or tomorrow; if not today, then tomorrow

- gdzieś na pewno wyjadę, jak nie w góry, to nad morze I’ll be going away somewhere: if not to the mountains, then to the coast a. seaside

- zaziębisz się, jak będziesz chodził bez czapki you’ll catch a cold if you don’t wear a hat

- (ona) zawsze coś gubi, jak nie parasolkę, to rękawiczki she’s always losing something: if it’s not her umbrella, then it’s her gloves

- zrób to sam, jak jesteś taki mądry do it yourself if a. as you’re so clever

- na pewno został tam na noc, jak go do tej pory nie ma he must have stayed the night, as he’s not yet here

- jak wiesz as you know

- jak wiadomo as is known, obviously

- jak wspomniano wyżej as mentioned above a. earlier

- jak się zdaje as it seems

- radzisz sobie, jak widzę, znakomicie you’re doing a. managing just fine, I see

- jak się okazało as it turned out; as it transpired książk.

- jak sam o tym często mówił as he himself often said

- zjawił się w porze, kiedy, jak sądził, ojca nie będzie w domu he turned up at the time when, as he thought, his father would be out a. when he thought his father would be out

- przedstawiciele rządu, jak premier, ministrowie… government representatives, such as a. like the prime minister, ministers…

- pisał takie utwory, jak fraszki, bajki i satyry he wrote pieces such as a. things like epigrams, fables and satires

- …jak również… as well as

- w Brazylii, Argentynie jak również w Chile in Brazil and Argentina, as well as in Chile

- zarówno w sobotę, jak i w niedzielę both on Saturday and Sunday, on Saturday as well as on Sunday

- w szkole jak w szkole, nic nowego school’s the same as usual a. always: nothing new

- mieszkanie jak mieszkanie, ale łazienka wspaniała the flat’s so-so, but the bathroom is great pot.

- co jak co, ale gest to on ma whatever you think of him, he’s not tight-fisted

- kto jak kto, ale ty powinieneś mnie zrozumieć you of all people should (be able to) understand me

- komu jak komu, ale jemu możesz zaufać you can trust him more than anyone

- kiedy jak kiedy, ale jutro musisz być punktualnie it wouldn’t matter normally, but tomorrow you must be on time

- gdzie jak gdzie, ale w Warszawie znam każda ulicę other towns are okay too a. I know other towns fairly well, but I know Warsaw like the back of my hand

- jak siedział w fotelu, tak siedzi he’s still sitting in the same armchair

- jak kantowali, tak kantują they’re still short-changing us in the same old way pot.

- jak to, nie idziesz dziś do szkoły? what do you mean you’re not going to school today?

- jak to, już czwarta? what, is it four (o’clock) already?

- (i) jak nie lunie pot. the sky suddenly opened up

- (i) jak nie ryknie, jak się nie wścieknie pot. he suddenly started ranting and raving pot.

- jak najtaniej/najbliżej as cheap/close as possible

- z sąsiadami żyli w jak najlepszych stosunkach they were on the best of terms with their neighbours

- nasze pożywienie powinno być jak najbardziej urozmaicone our diet should be as varied as possible

- miał o niej jak najlepszą opinię he had a very high a. the highest opinion of her

■ jak ty komu, tak on tobie przysł. you get what you deserve

- powiedzieć, że… to say (that)…

- powiedzieć komuś coś to tell sb sth

- powiedzieć komuś o czymś to tell sb about sth

- powiedzieć prawdę to tell the truth

- powiedzieć głupstwo a. coś głupiego to say something stupid

- powiedzieć komuś, żeby coś zrobił/czegoś nie robił to tell sb to do sth/not to do sth

- powiedział, żebyśmy się nie martwili he told us not to worry

- powiedział, że tam był/że przyjdzie he said he’d been there/would come

- powiedział mi/nam/ojcu, że nie ma pieniędzy he told me/us/his father he had no money

- nikomu nie powiedział o swojej chorobie he didn’t tell anybody that he was ill

- powiedzieć sobie, że… to tell oneself that…

- powiedział sobie, że to zrobi he told himself he must do it

- powiedziano nam, że… we were told that…

- powiedz mi, o co chodzi tell me what it’s all about

- „dobrze” – powiedział he said OK

- chciałbym powiedzieć o pewnej ważnej sprawie I’d like to mention an important issue

- jak już wcześniej powiedziałem… as I said before…

- wszystko mi jedno, co ludzie powiedzą I don’t care what people say

- było powiedziane, żeby tak nie robić you/we/they were told not to do that

- rób tak, jak było powiedziane do as you were told

- kto tak powiedział? pot. says who? pot.

- powiedzmy let’s say

- przyjdę, powiedzmy, w czwartek I’ll come, let’s say, on Thursday

- powiedzmy, że… let’s say that…

- powiedzmy, że się uda, co potem? let’s say it works, what next?

- że tak powiem so to speak a. say

- byłem tym, że tak powiem, poirytowany I was, so to speak, annoyed

- powiedzmy sobie szczerze, nie stać nas na to let’s face it, we can’t afford this

- trzeba to sobie jasno a. otwarcie powiedzieć, że… we have to admit, that…

- wstyd powiedzieć, ale nie pamiętam to my shame I’ve forgotten

- łatwo powiedzieć! it’s easier said than done

- trudno powiedzieć, czy/kiedy/jak… it’s hard to say if/when/how…

- powiedzieć swoje to say one’s piece

- powiedziałbym, że… I would say (that)…

- wyglądała, powiedziałbym, na zmęczoną she looked, I would say, tired

- przywitali nas, nie powiem wrogo, ale dosyć chłodno their welcome, though not exactly hostile, was rather reserved

- nie powiem, żebym był zachwycony I wasn’t exactly happy

- nie można powiedzieć, żebyś się specjalnie postarał I wouldn’t exactly say you tried hard

- nie powiem, jedzenie było niezłe I must say, the food was OK

- nie powiem, było całkiem przyjemnie I must say it was quite nice

- był niezbyt rozgarnięty, żeby nie powiedzieć głupi he was rather simple-minded not to say stupid

- można powiedzieć, że skończyliśmy we are more or less ready

- prawdę a. szczerze powiedziawszy… frankly speaking…; to be honest…

- no powiedz sam, czy tu nie jest ślicznie? it’s beautiful here, isn’t it?

- niech pan sam powie, czy to w ogóle ma sens? what do you think, does it make any sense at all?

- powiem ci, że mi się nie chce frankly speaking I don’t feel like it

- powiem panu, że niezbyt mi się ten film podobał to be honest I didn’t particularly like the film

- co ty powiesz/pan powie? (ze zdumieniem) are you serious?; (ironicznie) oh, really?

- chciał przez to powiedzieć, że… what he meant by this is that…

- co chcesz przez to powiedzieć? what do you mean?

- to (za) mało powiedziane it’s an understatement

- nie przepadam to za mało powiedziane, ja ich nie znoszę to say I’m not fond of them is an understatement, in fact I hate them

- to za wiele a. dużo powiedziane that would be saying too much

- katastrofa to za dużo powiedziane calling it a disaster would be saying too much

- dobrze powiedziane well said

- mieć wiele do powiedzenia (mieć wpływy) to have a lot of say; (dużo wiedzieć) to have a lot to say

- on nie ma tu nic do powiedzenia he has no say in this matter

- nie wiele mieliśmy sobie do powiedzenia we didn’t have much to say to each other

- mam ci coś do powiedzenia I have to tell you something

- nigdzie nie jest powiedziane, że… there’s no rule that…

- wcale nie jest powiedziane, że przegramy no one says we have to lose

- kto by powiedział, że zrobi taką karierę who would’ve guessed s/he would make such a career

- co to ja chciałem powiedzieć? what was I to say?

- jak to powiedzieć? how shall I put it?

- nie powiesz (chyba), że… you don’t mean to tell me that…

- nikt mi nie powie, że… no one’s going to tell me that…

- chyba za dużo powiedziałem I think I said too much

- oddaj, bo powiem mamie give it back or I’ll tell mum

- nikomu nie powiem I won’t tell anybody

- cześć, co powiesz? pot. hi, how are things going?

- co powiesz na lody? what would you say to an ice-cream?

- co powiesz na ten skandal z łapówkami? what do you think about this corruption scandal?

- powiedz cioci dzień dobry say hello to auntie

- powiedz: aaaa (do pacjenta) say ah

- powiedzieć wam kawał? do you want to hear a joke?

- powiedzieć na kogoś „słoneczko”/„głupek” to call sb sunshine/a fool

- powiedzieć do kogoś po imieniu a. na ty to address sb by their first name

- doświadczenie powiedziało mu, że… his experience told him that…

- jej oczy wiele mu powiedziały her eyes told him a lot

- w ustawie powiedziano, że… it says in the act that…

- w punkcie drugim powiedziane jest… it says in point two that…

- powiedziane jest: „Nie zabijaj” it is said: ‘Thou shalt not kill’

■ powiedział, co wiedział! pot. that’s nonsense!

- uczyć się źle to be a poor learner

- źle coś zrozumieć to misunderstand sth

- źle przygotowani zawodnicy poorly prepared competitors

- źle pojęta solidarność solidarity wrongly understood

- źle wybrać kierunek studiów to choose the wrong university course

- źle wywiązywać się ze swoich obowiązków to carry out one’s obligations in an unsatisfactory manner

- źle wychowany/ułożony ill-bred/-mannered

- źle wyglądać to look ill a. unwell

- źle odżywiane dziecko a poorly fed child

- źle płatna praca a badly a. poorly paid job

- źle odnosić się do pracowników to treat one’s subordinates badly

- źle się prowadzić to conduct oneself badly

- kobieta/dziewczyna źle się prowadząca a girl/woman of ill repute

- mówić o kimś źle to speak badly a. ill of sb

- takie zachowanie źle o tobie świadczy such behaviour does you little credit

- być źle przyjętym przez kogoś to be badly received by sb

- być źle usposobionym do czegoś/kogoś to be ill-disposed to(wards) sth/sb

- źle traktował kolegów he treated his friends badly

- źle się czuła w jego towarzystwie she felt uncomfortable in his company

- takie zabawy mogą się źle skończyć fun and games like that can end up badly

- moje sprawy źle się układają my affairs aren’t going too well

■ źle z nim/z nią pot. he/she is in a bad way pot.

- i tak źle, i tak niedobrze pot. ≈ if it’s not one thing it’s another pot.

* * *

comp gorzej; adv

* * *

gorzej

1. (= niedobrze) badly, wrongly, improperly, ill; być źle wychowanym be bad l. ill mannered; be mannerless; have no manners; źle się zachowywać misbehave/misconduct; be rude; bardzo źle o czymś świadczyć be an indictment of sth; mieć źle w głowie pot. be nuts; be crazy; be out of one's mind; źle się sprzedawać sell badly; źle się zacząć get off to a bad start; źle zacząć ( znajomość) get off the wrong foot; źle coś zrozumieć misunderstand l. misinterpret l. misapprehend sth; take sth in ill part; nie zrozum mnie źle don't get me wrong; źle dobrany (o osobach, rzeczach) ill-assorted, mismatched; źle skrywany (o żalu, pogardzie) ill-disguised; źle wymawiać mispronounce; źle stosować misapply; źle ocenić (sytuację, odległość, osobę) misjudge; źle rozegrać ( sytuację) mishandle; źle coś widzieć (np. scenę z góry) have a bad view of sth; być źle ubranym be badly dressed; look dowdy; źle działać ( o urządzeniu) perform badly; źle zaprojektowany badly designed.

2. (= słabo, mizernie) poorly, badly; źle się czuć feel bad l. awful l. unwell; źle wyglądać look bad l. awful; z kimś jest źle sb is in a serious condition; źle odżywiony ill nourished, malnourished; źle sytuowany badly off.

3. (= mało) badly, insufficiently; źle zarabiać be badly paid; źle opłacany ( o pracowniku) underpaid.

4. (= nieuczciwie) źle się prowadzić have a bad reputation; źle mu z oczu patrzy pot. (= nie budzi zaufania) he doesn't inspire confidence.

5. (= negatywnie, niekorzystnie) badly, poorly; mówić o kimś źle speak badly l. evil of sb; źle kogoś nastrajać put sb in a bad mood; źle na czymś wyjść lose out on sth.

6. (= nieżyczliwie) źle traktować maltreat, ill-treat, mistreat, abuse (sb); treat sb badly; źle komuś życzyć wish sb ill; bear malice to sb; nie życzyć komuś źle bear sb no malice; źle wróżyć augur badly.

7. (= nieprzyjemnie, ciężko, smutno) hard, sadly; źle mi bez ciebie I feel so bad l. sad without you; czuję się źle w jego towarzystwie I don't feel comfortable in his company; I don't feel at ease when he is around.

8. (= niepomyślnie) badly; komuś źle poszło na egzaminie sb did badly in an exam; źle się komuś powodzi sb is doing badly; źle trafiłeś it's not the right time l. moment; on źle skończy he will come to no good; he will come to a bad l. sticky end; źle się skończyć come to grief l. a bad end l. no good; źle na tym wyjdziesz you will lose on it; źle się komuś przysłużyć do sb a bad service.

9. ( o niepomyślnej sytuacji) badly, bad; źle z nami we're done for; oj, źle! too bad!; gorzej niż źle worse than bad; nie tak źle not too bad; gorzej już być nie może it can't be worse than that; things have gone from bad to worse; i tak źle, i tak niedobrze we are in a cleft stick.

- kręcić młynka czymś to whirl sth ⇒ zakręcić

- kręcić sobie anglezy to set one’s hair in ringlets

- kręcić włosy na wałkach to put one’s hair in curlers

- kręcić włosy lokówką to use a curling iron a. curling tongs ⇒ zakręcić

- większość zdjęć kręcono w Anglii most of the filming was done in England

- kręcić początkowe ujęcie to film the opening shot ⇒ nakręcić

- kręcić papierosa to roll a cigarette ⇒ skręcić

- kręcić głową (z niedowierzaniem) to shake one’s head (in disbelief)

- oni ze sobą kręcą they’re carrying on with each other

- on tu wszystkim kręci he runs the whole show pot.

- ona kręci nim jak chce she’s got him twisted around her little finger

- on chyba coś kręci I think he’s fibbing

- kręcę do niego już od godziny I’ve been trying to reach him for an hour

- kręcić się nerwowo to squirm nervously

- kręcą się tu jacyś dziwni ludzie there are some strange people hanging around here

- kręciłem się trochę po Europie I did some travelling in Europe ⇒ pokręcić się

- włosy jej się same kręcą her hair is naturally curly

- zawsze kręcili się wokół niej różni faceci she always had guys hanging around her ⇒ zakręcić się

- kręcić się koło swoich interesów to see to one’s own needs, to look after one’s own interests ⇒ zakręcić się

- wszystko się wokół niej kręci everything revolves around her

- każda rozmowa kręciła się wokół tej sprawy every conversation revolved around this issue

- kręcą mi się te nazwy I can’t keep all these names straight ⇒ pokręcić się

- kręcić nosem na coś to sniff at sth

- kręcić głową nad czymś to shake one’s head (in dismay) over sth

- interes się kręci business is going well

- ja cię kręcę! pot. gosh! pot.

- kręci mi się w głowie I feel dizzy, my head is spinning

- kręci mnie w nosie I feel a tickle in my nose

- dym/zapach kręcił ją w nosie the smoke/smell tickled her nose

* * *

- ńc- Gen. -a

1. (= kres) end.

2. (= czubek) tip.

3. ( w zwrotach) bez końca without end, endlessly; do końca świata till the end of time; do (samego) końca until the (very) end; iść na koniec świata go to the ends of the earth; gadać bez końca talk for hours on end; to jest na końcu świata it is at the back of beyond; każdy kij ma dwa końce two can play at that game; koniec końców when all is said and done; koniec wieku fin de siècle, end of century; koniec wieńczy dzieło the end crowns all l. the work; ktoś ma coś na końcu języka sth is on the tip of sb's tongue; mieć się ku końcowi come l. draw to a close; na końcu świata at the end of the world; na szarym końcu at the very end; na tym koniec that's it; that's the end of it; nie koniec na tym that's not all, wait till you hear the rest (of it); od końca from the end; to już koniec it's all over now; (= w odwrotnej kolejności) in reverse order; od końca do końca from end to end, from one end to the other; od początku do końca from beginning to end, from start to finish; początek końca beginning of the end; pod koniec tygodnia/miesiąca at the end of the week/month; w końcu finally, at last; koniec świata (= zamieszanie) chaos, (utter) confusion; ( okrzyk) my word!; wiązać koniec z końcem make (both) ends meet; położyć czemuś koniec put a stop to sth; (no to) koniec pieśni! this is it!

- prawie każdy/wszystko almost a. nearly everyone/all

- prawie zawsze almost a. nearly always

- prawie identyczny almost identical

- prawie niemożliwe almost a. practically impossible

- prawie nikt/nic hardly a. scarcely anyone/anything, next to nobody/nothing

- prawie nigdy hardly a. scarcely ever, seldom if ever

- miasto prawie tak duże jak Gdańsk a city almost a. nearly as large as Gdańsk

- prawie tej samej wielkości (of) almost a. (of) much the same size

- jego stan prawie się nie zmienił his condition is almost a. practically the same

- prawie skończyłem I’ve almost a. nearly finished

- jesteśmy prawie na miejscu we’re almost a. nearly there

- prawie płakała she was nearly crying

- chodził po mieście prawie cztery godziny he walked around the town for almost a. nearly four hours

- mamy prawie trzystu pacjentów we have almost a. close on three hundred patients

- ręcznik jest prawie suchy the towel is almost dry

- była prawie naga she was almost a. practically naked

- była już prawie mężatką she was just about to get married

- dziecko już prawie chodzi the baby’s almost walking (now)

- kupiłam tę sukienkę prawie za darmo I got this dress for next to a. practically nothing

- prawie go nie znam I hardly know him

- wiatru prawie nie było there was hardly any wind

- miał twarz drobną, prawie że dziecinną he had a delicate, almost childish face

- to prawie że pewne it’s almost a. practically certain

- prawie nie pamiętam, co było potem I can’t really remember what happened next

* * *